Sinh ra và lớn lên ở vùng quê thuần nông trong tỉnh Thái Bình, anh Trần Đại Nghĩa, ở thôn Đông Hoàng, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải đã chứng kiến đời ông, bà bố, mẹ và người dân vùng quê mình luôn phải làm lụng vất vả, nhất là những ngày mùa vụ.
Lớn lên, anh được cho đi học một khóa sửa chữa điện tử ở Trường Trung cấp nghề ở Nam Định, nhưng cứ ngày nghỉ là lại về làm quần quật trên đồng để đỡ đần bố mẹ, thu vén ít tiền cho bản thân theo học.
Bao đêm thức trắng, anh Nghĩa tự tay thiết kế rồi hàn gắn, lắp ghép từng chi tiết. Sau nhiều lần mày mò, làm đi làm lại đến cả chục lần, gần 2 tháng sau chiếc máy cấy lúa ra đời.
“Người trong xóm khi thấy tôi làm cái máy này, đến xem đông lắm. Người ta cứ hỏi tôi làm cái gì, rồi họ đoán non đoán già. Thậm chí có người còn nói tôi bị “khùng”, hết việc làm nên sinh ra thế. Người ta bảo đó là máy gì thì tôi cũng gật…”, anh Nghĩa kể về ngày đầu chế tạo máy cấy.
Thế rồi máy cấy hoàn thiện cũng đã hoàn chỉnh, nhưng khi muốn thử máy thì ruộng đồng đã khô. Anh phải mang máy ra đoạn sông cạn để thử. Bộ phận tách mạ hoạt động rồi, nhưng chưa tốt lắm. Anh mang về “xưởng” nghĩ cách chế tạo cho hoàn thiện hơn.
“Đến vụ, những ngày đầu, tôi cho máy cấy thử chạy ngay trên ruộng lúa nhà mình, thấy hoạt động tốt. Vụ đó, cây lúa phát triển tốt, năng suất cao. Tôi vô cùng sung sướng!", anh Nghĩa hào hứng kể lại.
Những sai số cũng dần được anh khắc phục, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh. Và rồi vụ mùa năm 2014, chiếc máy cấy đầu tiên không sử dụng động cơ của anh Nghĩa ra đời hoạt động tốt khiến nhiều người bất ngờ và thán phục.
Chiếc máy cấy không động cơ của anh Nghĩa được thiết kế khá đơn giản, có thể sử dụng trên nhiều loại ruộng lúa khác nhau. Máy được làm bằng sắt có kết cấu vững chắc, thiết kế bộ phận truyền động đơn giản, nhỏ gọn với trọng lượng chưa đến 24 kg. So với những chiếc máy cấy nhập khẩu hiện nay, chiếc máy cấy mà anh Nghĩa chế tạo có nhiều ưu điểm. Máy không dùng động cơ mà vận hành bằng sức kéo, nguyên liệu chủ yếu bằng thép hộp nên khá nhẹ. Vì thế, người kéo sẽ không tốn nhiều sức khi di chuyển. Nhờ vào những tính năng ưu việt đó, chiếc máy này đã được nhiều người nông dân lựa chọn.
Theo anh Nghĩa cho biết chiếc máy này không cần phải dùng đến mạ khay. Bà con chỉ cần gieo mạ nền cứng theo từng ô, diện tích 20 x 20 là được. Qua thử nghiệm, mỗi giờ đồng hồ máy cấy được gần 1 sào ruộng. Khoảng cách hàng cấy có thể tự điều chỉnh theo ý muốn. Với bốn mỏ cấy, một giây làm được 4 khóm lúa, và máy có hệ thống gạt bùn nên không phải mất thời gian xoa vết chân người đi lại.
Hôm chúng tôi đến xưởng của anh Nghĩa, có rất đông người dân từ các nơi như Hải Dương, Vĩnh Phúc, Phú Xuyên, Thường Tín, Hà Nội và các huyện trong tỉnh tìm về để đặt hàng mua máy cấy.
Ông Trần Văn Cảnh, ở Thanh Miện, Hải Dương cho biết, tôi xem trên mạng thấy chiếc máy cấy rất thuận tiện với nhà nông nên 4 anh em trong nhà quyết định mua một cái để cho đỡ vất vả.
"Nhà tôi có hơn mẫu ruộng, nếu thuê cấy tay 1 ngày mất 250.000 đồng/công. Nếu bỏ ra 3.900.000 đồng mua máy cấy này về rồi, thì so với cấy tay tôi thấy rẻ hơn nhiều. Hơn nữa, khi đưa máy cấy này đi vào sản xuất sẽ giúp người nông dân giảm phần lớn chi phí và sức lao động...", ông Phan Châu Giang, xã Tự Tân, Vũ Thư, Thái Bình phân tích.
Bà Lâm Thị Tú (huyện Phú Xuyên, Hà Nội) - Khách hàng đã mua và sử dụng máy cấy của anh Trần Đại Nghĩa sáng chế cho chúng tôi biết: “Trước kia chúng tôi đi cấy bằng tay ngày cũng chỉ được 1 sào ruộng mà về rất đau lưng. Chiếc máy cấy này do bác Nghĩa chế tạo ra giúp bà con chúng tôi bớt đi những khó khăn trong sản xuất nông nghiệp”.
Đánh giá về những tiện ích của máy, ông Nguyễn Văn Đạt, Chủ tịch UBND xã Đông Hoàng cho biết, máy cấy do anh Nghĩa chế tạo ra chỉ có giá từ 4 đến 5 triệu đồng, phù hợp với điều kiện canh tác và khí hậu của Việt Nam, khắc phục được nhược điểm của các loại máy động cơ. Đặc biệt, phù hợp với nền ruộng xấu, ruộng cao và miền núi.
Hiện nay, anh Nghĩa đã nhận được đơn đặt hàng từ nhiều nông dân ở khắp cả nước. Tuy nhiên, do thiếu nguồn vốn mở rộng sản xuất nên anh chưa đáp ứng hết được nhu cầu của mọi người. Với gần chục nhân công lao động, mỗi tháng xưởng của anh Nghĩa cũng chỉ sản xuất được khoảng 30 chiếc máy cấy phục vụ bà con nông dân.
Về dự định của mình, anh Trần Đại Nghĩa cho biết: “Sau khi chế tạo hoàn chỉnh chiếc máy cấy này, tôi đã đăng ký quyền sở hữu trí tuệ. Thời gian tới, chúng tôi sẽ nâng cấp và cải tiến chiếc máy cấy để nâng cao hiệu quả sản xuất. Tôi mong muốn có được vay khoản tiền ưu đãi để đầu tư mở rộng nhà xưởng sản xuất quy mô, đáp ứng được nhu cầu của bà con…”.
Nguồn: Báo Dân sinh, ngày 12/11/2016.