Nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng nên nhu cầu về máy biến áp (MBA) điện lực cỡ lớn phục vụ cho việc truyền tải và phân phối điện cũng ngày càng tăng lên. Cơ cấu tiêu thụ điện tại Việt Nam thay đổi rõ nét, cụ thể là ngành công nghiệp và kiến trúc chiếm khoảng 51%, sinh hoạt 40%, thương nghiệp và dịch vụ 5%, nông nghiệp, thủy sản 1%, còn lại là 3%. Trong năm 2012, điện sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống điện Quốc gia đạt 120,257 tỷ kWh (gồm cả điện bán cho Campuchia), sản lượng điện tiêu thụ toàn quốc là 119,033 tỷ kWh, tăng 10,61% so với năm 2011. Mức tăng trưởng này tương đối thấp trong vòng 10 năm qua.

Việc sử dụng máy dập lõi thép MBA là tạo ra các tấm thép mỏng có hình dạng và kích thước khác nhau từ một cuộn tôn silic có bề rộng xác định trước. Lõi biến áp được ghép bởi 3 sản phẩm là trụ giữa, trụ biên và xà (xà ngang). Loại máy này có hai loại đó là máy dập lõi thép MBA thủ công và máy dập lõi thép MBA điều khiển tự động. Máy dập lõi thép MBA là một thành phần không thể thiếu được trong quá trình sản xuất MBA điện lực.

Hiện trong nước cũng có một số công ty lớn đã ứng dụng máy dập lõi thép MBA điều khiện tự động vào sản xuất MBA điện lực. Các loại máy nhập khẩu có nhiều tính năng, hiện đại lại có giá thành rất cao. Còn loại máy sản xuất trong nước tuy giá thành rất thấp (chỉ ¼ giá so với nước ngoài) thì hiệu quả đem lại chưa cao, đặc biệt quá trình lập chương trình gia công cho máy còn thủ công nên mất nhiều thời gian cho việc chuẩn bị sản xuất, do vậy năng suất không cao.
Trước tình hình thực tế trên và với mong muốn có thể làm chủ quy trình công nghệ điều khiển cho máy dập lõi thép Máy biến áp (MBA) cỡ lớn, điều khiển tự động và xây dựng được một phần mềm mà đầu vào là các thông số kỹ thuật của sản phẩm như dạng hình học, kích thước, số lượng, bề rộng khổ tôn, đầu ra là chương trình gia công trên máy điều khiển chương trình số (CNC) làm cơ sở để chế tạo dòng máy dập lõi thép CNC chuyên dụng mang thương hiệu Việt Nam, có khả năng tiết kiệm ngoại tệ cho việc nhập khẩu máy móc, năm 2014, nhóm nghiên cứu do KS. Lê Điệp Anh, Công ty Cổ phần Viện Máy và Dụng cụ công nghiệp, Bộ Công Thương đứng đầu đã tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu, xây dựng thuật toán và chương trình sinh mã cho máy dập lõi thép máy biến áp cỡ lớn, điều khiển tự động”.

Sau một thời gian thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu đã nghiên cứu đã thu được các kết quả như sau:
- Tổng quan về cấu tạo, công nghệ, nguyên lý hoạt động của máy dập lõi thép MBA điều khiển tự động trong nước và trên thế giới, các sản phẩm cấu thành lõi thép MBA. Từ đó xây dựng bộ công thức toán học cho quá trình dịch chuyển của phôi thanh phối hợp với logic của các dao cắt V, cắt chéo 1, cắt chéo 2 để tạo ra các sản phẩm cấu thành lõi thép MBA.

- Xây dựng hoàn thiện một chương trình sinh mã cho máy dập lõi theo MBA điều khiển tự động mà hạt nhân của chương trình này là bộ công thức toán học. Chương trình sinh mã đã được thử nghiệm thành công và đưa vào ứng dụng ở cơ sở của khách hàng.

- Xây dựng được đội ngũ chuyên gia và cán bộ kỹ thuật có trình độ, kinh nghiệm trong lĩnh vực điều khiển chuyên sâu một số máy CNC thông dụng.

Qua quá trình thử nghiệm chạy thử cho thấy các sản phẩm làm ra đều đạt yêu cầu về chất lượng cũng như năng suất. Hệ thống làm việc ổn định, giao diện dễ sử dụng, thân thiện với người vận hành và được khách hàng đánh giá rất cao. 

Để góp phần trong công cuộc nội địa hóa sản phẩm, phát triển nền kỹ thuật trong nước, từng bước nâng cao chất lượng máy dập lõi thép MBA trong nước theo kịp với các máy được sản xuất từ các nước trên thế giới, nhóm nghiên cứu cũng kiến nghị tiếp tục triển khai nghiên cứu. Phối hợp với các đơn vị để hoàn thiện sản phẩm này.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 11077) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

Nguồn: Nasati, ngày 4/11/2016.