Đến thời điểm này, Chương trình khoa học và công nghệ (KH và CN) trọng điểm cấp nhà nước "KH và CN phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên giai đoạn 2011-2015" (gọi tắt là Chương trình Tây Nguyên 3) đã đi được hơn hai phần ba chặng đường. Số nhiệm vụ, đề tài về KH và CN được triển khai, thực hiện không nhiều, nhưng một số kết quả nghiên cứu đã bước đầu phát huy tác dụng vào thực tế đời sống.

Đến nay, đã có hàng chục hội nghị, hội thảo được tổ chức tại Hà Nội cũng như các tỉnh Tây Nguyên, từ những vấn đề mang tính chiến lược của toàn vùng đến lĩnh vực chuyên ngành được trao đổi, thảo luận. Thậm chí không ít vấn đề về quốc phòng, an ninh, dân tộc học, di cư tự do, đô thị hóa ở khu vực Tây Nguyên được tranh luận thẳng thắn tại hội nghị ở Buôn Ma Thuột tháng 4-2014. Phải nói rằng, số nhiệm vụ, đề tài về KH và CN không lớn (chỉ khoảng 20 đề tài) nhưng dư luận đánh giá các đề tài đó bám sát thực tiễn đời sống sản xuất ở Tây Nguyên. Còn phải chờ đến giai đoạn kết thúc, nghiệm thu mới có những đánh giá một cách toàn diện, nhưng qua thực tế triển khai tại một số địa phương có thể thấy khả năng ứng dụng cao của các đề tài khoa học đang thực hiện.

Nhiều năm qua chè, cà-phê và hồ tiêu được xác định là cây trồng chủ lực của các địa phương Tây Nguyên. Cho nên việc hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất ổn định và bền vững cho các loại cây trồng này là điều cần thiết. Một trong những khâu quan trọng không thể thiếu của quy trình công nghệ là việc ứng dụng các chế phẩm vi sinh nhằm nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng, trên cơ sở bảo đảm duy trì và phát triển chất lượng đất. Xuất phát từ mục tiêu đó, nhóm nghiên cứu của Trung tâm Phát triển Công nghệ cao phối hợp Viện Công nghệ Sinh học, đã triển khai Đề tài "Nghiên cứu phát triển và ứng dụng một số chế phẩm có nguồn gốc sinh học trong canh tác chè, cà-phê, hồ tiêu theo hướng phát triển bền vững tại Tây Nguyên".

Trọng tâm của đề tài là phát triển và chuyển giao cho người sản xuất quy trình kỹ thuật ứng dụng dòng chế phẩm bảo vệ thực vật Anisaf SH, chế phẩm vi sinh xử lý phế thải đồng ruộng Vixura và một số chế phẩm vi sinh đa chức năng trong canh tác chè, cà-phê, hồ tiêu theo hướng phát triển bền vững ở Tây Nguyên. Từ việc phân tích tính chất của các mẫu đất trồng chè, cà-phê, hồ tiêu ở Lâm Đồng, Đác Lắc (là đất chua nhẹ, độ ẩm không cao, mật độ vi sinh vật có ích thấp), nhóm nghiên cứu đề tài đã lựa chọn ứng dụng dùng thuốc bảo vệ thực vật Anisaf SH và các chế phẩm tương ứng trong thâm canh các loại cây chè, cà-phê và hồ tiêu. Đây là dòng sản phẩm có thành phần Polyphenol được chiết xuất từ thực vật không gây độc hại cho cây trồng, vật nuôi, bảo đảm an toàn vệ sinh nông sản; nhưng lại có tác dụng phòng trừ rầy xanh, bọ xít muỗi, nhện đỏ, rệp sáp...

cho cây chè, cà-phê. Bên cạnh việc sử dụng dòng thuốc bảo vệ thực vật, nhóm nghiên cứu còn chú ý sử dụng chế phẩm phân bón vi sinh Vixura (do Viện Công nghệ Sinh học sản xuất).

Góp phần vào việc đánh giá, giám sát, điều chỉnh các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, nhóm nghiên cứu do PGS,TS Trần Văn Ý làm chủ nhiệm đã xây dựng thành công bộ chỉ tiêu phát triển bền vững các lĩnh vực kinh tế - xã hội và môi trường khu vực Tây Nguyên. Theo nhóm tác giả, bộ chỉ tiêu phát triển bền vững cho Tây Nguyên gồm 77 chỉ tiêu cấp vùng, 70 chỉ tiêu cấp tỉnh và 49 chỉ tiêu cho cấp huyện; đề cập 13 chủ đề, phù hợp thông lệ quốc tế, quốc gia và đặc thù các tỉnh Tây Nguyên.

Trong đó lĩnh vực kinh tế gồm ba chủ đề (phát triển kinh tế, quan hệ kinh tế quốc tế, phương thức sản xuất và tiêu dùng). Lĩnh vực xã hội gồm năm chủ đề (mức sống, quản trị, sức khỏe, giáo dục, dân số), và lĩnh vực môi trường cũng bao gồm năm chủ đề (thiên tai, khí quyển, đất đai, tài nguyên nước ngọt, đa dạng sinh học). Bộ chỉ tiêu cho phép đánh giá và giám sát được toàn cảnh, toàn diện bản chất của phát triển bền vững trên địa bàn Tây Nguyên, nơi có đặc thù riêng biệt cả về địa chính trị, kinh tế, văn hóa và con người nơi đây... Hiện đã có một số đề tài về KH và CN thuộc Chương trình Tây Nguyên 3 đưa vào nghiệm thu, cũng như một số sản phẩm nghiên cứu gửi hồ sơ đăng ký quyền sở hữu trí tuệ và giải pháp hữu ích tới Bộ KH và CN. Tuy nhiên, điều băn khoăn lớn nhất của không ít nhà khoa học là làm thế nào để chuyển giao các kết quả nghiên cứu vào hoạt động sản xuất, kinh doanh ở Tây Nguyên. Bởi qua điều tra, phần lớn doanh nghiệp khu vực Tây Nguyên đều không có bộ phận nghiên cứu, đổi mới công nghệ, trong khi máy móc, thiết bị cũ, lạc hậu. Cho nên theo GS Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện HLKH và CNVN, Chủ nhiệm Chương trình Tây Nguyên 3, Nhà nước cần có cơ chế đặc thù áp dụng cho khu vực này trong việc chuyển giao công nghệ, cũng như khuyến khích xây dựng doanh nghiệp KH và CN một cách phù hợp.