Việc dùng thiên địch (côn trùng ký sinh, côn trùng bắt mồi) để bảo vệ cây trồng khỏi sự tấn công của các loại sâu bệnh gây hại không chỉ giúp bà con nông dân từng bước từ bỏ tập quán sử dụng thuốc trừ sâu mà còn hướng đến quy trình sản xuất nông sản an toàn chất lượng cao và bảo vệ môi trường, tạo bước tiến mới cho một nền nông nghiệp sạch và bền vững. Trên thế giới, biện pháp này đã được áp dụng ở nhiều nước, thậm chí ở Trung Quốc và Hà Lan còn có nhiều công ty sinh học sản xuất hàng loạt các loài thiên địch cung cấp cho nông dân thả trên đồng ruộng và nhà kính để phòng trừ nhiều loài sâu hại nguy hiểm.
Nhằm giảm thiểu thuốc trừ sâu hóa học trên cánh đồng, góp phần tạo ra các sản phẩm nông nghiệp an toàn, các nhà khoa học Phòng Côn trùng học thực nghiệm, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Nhân nuôi rệp đậu Aphis craccivora (Aphididae) và phối chế thức ăn nhân tạo nuôi sâu khoang Spodoptera litura (Noctuidae) để tạo nguồn thức ăn nhân nuôi một số loài côn trùng bắt mồi dùng trong đấu tranh sinh học sâu hại cây trồng”.
Trong khuôn khổ đề tài, các nhà khoa học tập trung hoàn thiện quy trình công nghệ nhân nuôi một số loài rệp (Homoptera) và sâu non (Lepidoptera) bằng thức ăn nhân tạo trong phòng thí nghiệm để tạo nguồn thức ăn nhân nuôi một số loài côn trùng bắt mồi (như nuôi bọ rùa sáu vằn Menochilus sexmaculatus, bọ rùa đỏ Nhật Bản Propylea japonica, bọ rùa chữ nhân Coccinella transversalis, ruồi ăn rệp, bọ mắt vàng bằng rệp đậu, nuôi bọ xít cổ ngỗng bắt mồi đỏ Sycanus falleni, bọ xít bắt mồi cổ ngỗng đen Sycanus croceovittatus, Coranus fuscipennis và bọ đuôi kìm bắt mồi Euborellia annulata bằng sâu non và rệp đậu). Các kết quả thu được từ đề tài góp phần cung cấp các đối tượng trong nghiên cứu các chế phẩm dùng trong đấu tranh sinh học với sâu hại nguy hiểm (chế phẩm có nguồn gốc thảo mộc, chế phẩm diệt sâu vi sinh BT - Bacciluss Thuringiensis, nấm diệt côn trùng và một số loài virus có tính rất chuyên biệt tiêu diệt sâu hại).
Thức ăn nhân tạo nuôi sâu non được phối chế theo phương pháp “Điều kiển sinh học côn trùng” của Viện nghiên cứu Nông nghiệp Ấn Độ và trường đại học nông nghiệp Trung Quốc bằng các vật liệu như Acid ascorbic, acid sorbic, hydroxyl methyl benzoat, formol, yeast powder, hydrosol, streptomycine, peniciline, Agar agar, nước cất, đậu xanh nghiền, bột đậu...
Kỹ thuật phối chế được thực hiện theo 5 bước sau:
Bước 1: Đổ nước cất vào hỗn hợp gồm có Acid ascorbic, Acid sorbic, hydroxyl methyl benzoat, yeast powder và đun cho tan đều ta được hỗn hợp (E)
Bước 2: Đổ nước cất vào Agar agar đun cho tan đều ta được hỗn hợp (F)
Bước 3: Đổ hỗn hợp B vào hỗn hợp F đun cho chín đều ta được hỗn hợp (G)
Bước 4: Hỗn hợp E + Formol, Hydrosol, Streptomycine, Peniciline + hỗn hợp G ta được sản phẩm thức ăn cuối cùng
Bước 5: Thức ăn được tạo ra ta đổ ra đĩa Petri đã được khử trùng, sau đó đem bảo quản thức ăn đó trong tủ nhiệt 40C.
Kết quả nghiên cứu của đề tài cho thấy nhân nuôi rệp đậu trên cây đậu đen được trồng bằng dung dịch thủy canh có thể chủ động sản xuất một số lượng rệp trong điều kiện phòng thí nghiệm, sau 7-10 ngày có thể thu được 10.000 –15.000 rệp/khay nuôi. Kỹ thuật phối chế thức ăn nuôi sâu khoang trong phòng thí nghiệm cũng cho tỷ lệ sống ở F1 và F2 rất cao, chiếm hơn 90% và tỷ lệ hóa nhộng khoảng 90%. Một số loài côn trùng bắt mồi được nuôi với thức ăn được nhân nuôi đã đáp ứng được các tiêu chí về thực nghiệm trong phòng thí nghiệm và đạt kết quả cao.
Như vậy, với các kết quả thu được đề tài đã góp phần xây dựng cơ sở cho việc sản xuất và cung cấp một nguồn thức ăn thường xuyên, chủ động, phong phú và an toàn, thay thế cho nguồn thức ăn bị động, không an toàn ở ngoài tự nhiên, phục vụ cho việc nhân nuôi các loài côn trùng bắt mồi với số lượng lớn, góp phần duy trì, lợi dụng và bổ sung số lượng của các loài côn trùng bắt mồi trong quản lý dịch hại cây trồng. Đồng thời đề tài cũng góp phần cung cấp các đối tượng phục vụ cho việc nghiên cứu sinh học, thực nghiệm sinh thái các chế phẩm diệt sâu phục vụ cho đấu tranh sinh học với sâu hại cây trồng.
Nguồn: Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam, ngày 12/9/2014