Ngày 17/10/2019, tại Trụ sở Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), Cục An toàn bức xạ và hạt nhân (ATBXHN) đã tổ chức Hội thảo khoa học “Chia sẻ kinh nghiệm quản lý chất thải NORM và đề xuất cho Việt Nam”. PGS.TS Nguyễn Tuấn Khải, Cục trưởng Cục ATBXHN đã đến dự và phát biểu khai mạc Hội thảo.

Tham dự Hội thảo, về phía Nhật Bản, có ông Tsuchiya Takehiro, Tham tán Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam và các chuyên gia của Hiệp hội nghiên cứu an toàn hạt nhân Nhật Bản (NSRA). Về phía Việt Nam, có các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử cùng các đại biểu đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ KH&CN, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Sở KH&CN Lai Châu, Sở KH&CN Bà Rịa Vũng Tàu.

 Phát biểu khai mạc Hội thảo, Cục trưởng Nguyễn Tuấn Khải cho biết, hiện nay ở nước ta, các hoạt động thăm dò, khai thác và chế biến các loại khoáng sản có chứa nhân phóng xạ có nguồn gốc tự nhiên như đất hiếm, sa khoáng titan, than đá, dầu khí,… đang có xu thế phát triển ngày một mạnh mẽ. Những hoạt động khai thác, chế biến này thường sản sinh ra các sản phẩm phụ hoặc chất thải sau khi chế biến có chứa chất phóng xạ, còn được gọi là chất thải hoặc chất thải tồn dư dạng NORM/TENORM, với hoạt độ không ở mức cao nhưng khối lượng lại không hề nhỏ. Nếu các hoạt động này không được kiểm soát và quản lý chặt chẽ sẽ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe con người và gây ô nhiễm môi trường.

Cục trưởng nhấn mạnh, với chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực ATBXHN, Cơ quan pháp quy hạt nhân của Việt Nam đã ban hành một số văn bản pháp quy liên quan đến việc cấp phép cho hoạt động thăm dò, khai thác và chế biến quặng có chứa phóng xạ. Tuy nhiên, hiện chúng ta vẫn còn thiếu những quy định và tiêu chí cụ thể liên quan đến quản lý chất thải NORM phát sinh từ các hoạt động này, gây trở ngại cho các cơ quan, ban ngành cũng như cơ sở hoạt động trong lĩnh vực liên quan. Trên cơ sở nhu cầu thực tiễn này, Cục ATBXHN phối hợp với Viện Công nghệ xạ hiếm và Công ty VRE tổ chức Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm quản lý chất thải NORM và đề xuất cho Việt Nam”.

Cục trưởng bày tỏ mong muốn, Hội thảo sẽ là diễn đàn nhằm chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, tiếp thu ý kiến của các nhà quản lý, các chuyên gia trong và ngoài nước, cũng như những quan ngại thực tiễn từ các tổ chức đang hoạt động trong lĩnh vực có liên quan, làm cơ sở xây dựng VBQPPL về quản lý chất thải NORM tại Việt Nam, vừa chặt chẽ, hệ thống, đảm bảo tính pháp lý, kế thừa kinh nghiệm quốc tế, vừa phù hợp với nhu cầu và thực tiễn của hoạt động đặc thù này ở VN.

 Ông Tsuchiya Takehiro, Tham tán Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, trong bài phát biểu của mình đã nhấn mạnh mối quan hệ hợp tác tốt đẹp Nhật Bản – Việt Nam, hai nước đều là đối tác quan trọng của nhau trong nhiều lĩnh vực.  Ông Tsuchiya Takehiro khẳng định Nhật Bản sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong hoàn thiện hệ thống VBQPPL về quản lý chất thải NORM và tin tưởng rằng hợp tác này sẽ góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước.

 Mở đầu Hội thảo, các chuyên gia Nhật Bản đã giới thiệu về tổng quan và chia sẻ kinh nghiệm của Nhật trong quản lý chất thải NORM. Một số đề xuất hợp tác Nhật Bản – Việt Nam trong xử lý chất thải phóng xạ cũng được đưa ra.

Các chuyên gia của Việt Nam trình bày về hiện trạng hệ thống VBQPPL liên quan đến quản lý NORM, các vấn đề trong quản lý chất thải phóng xạ NORM/TENORM tại các cơ sở khai thác, chế biến quặng phóng xạ và quản lý chất thải và chất tồn dư dạng NORM tại Việt Nam.

Hội thảo đã trao đổi về những bất cập hiện nay, trở ngại của cơ sở, hoàn thiện văn bản pháp luật trong quản lý chất thải NORM và hợp tác Việt Nam – Nhật Bản trong lĩnh vực này.