Sáng 13-7, tại Hà Nội, Chính phủ và Ban Kinh tế Trung ương đồng chủ trì Diễn đàn cấp cao và Triển lãm quốc tế về công nghiệp 4.0 với chủ đề “Tầm nhìn và chiến lược phát triển đột phá trong bối cảnh Cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ tư”. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Kinh tế T.Ư đồng chủ trì hội nghị.
Cùng dự có các đồng chí: Hoàng Trung Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội; Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư T.Ư Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận T.Ư; Vũ Đức Đam, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Phùng Quốc Hiển, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan T.Ư, các địa phương; cộng đồng doanh nghiệp (DN), các chuyên gia, học giả, đại diện các tổ chức quốc tế.
Diễn đàn là sự kiện đầu tiên thực hiện theo Quy chế phối hợp công tác giữa Ban Kinh tế T.Ư và Ban Cán sự Đảng Chính phủ. Diễn đàn có năm hội thảo chuyên đề, gồm: Những xu hướng lớn của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN4.0) - Nhận diện tác động và khuyến khích đối với Việt Nam; Xây dựng đô thị thông minh bền vững trong bối cảnh CMCN4.0; Phát triển nền sản xuất thông minh - Tầm nhìn và giải pháp công nghệ; Bước tiến mới trong ngành tài chính - Ngân hàng trong bối cảnh CMCN4.0; Tầm nhìn và giải pháp phát triển nông nghiệp thông minh bền vững.
Tại Diễn đàn, đồng chí Nguyễn Văn Bình nêu rõ, nếu không có cách tiếp cận đúng và bắt kịp nhịp độ phát triển của thế giới và khu vực. Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ tụt hậu ngày càng xa về công nghệ, tình trạng dư thừa lao động kỹ năng thấp và sự bất bình đẳng trong xã hội. Bên cạnh đó, sự liên kết và gắn kết trong thời đại CMCN4.0 dẫn tới biên giới mềm, quyền lực mềm, vấn đề an ninh không gian mạng, an ninh phi truyền thống, tội phạm công nghệ cao xuyên quốc gia, từ đó đòi hỏi cần có sự ứng phó chủ động và kiểm soát tốt để bảo đảm chủ quyền và an ninh cho người dân. Diễn đàn này là sự kiện quan trọng, có ý nghĩa to lớn, giúp hoạch định chủ trương, chính sách thời gian tới, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân.
Phát biểu ý kiến tại phiên khai mạc Diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, các công nghệ mới của Công nghiệp 4.0 đã bước đầu phát huy tác dụng ở Việt Nam và mang lại những đóng góp rất cụ thể và tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, những kết quả mới chỉ là bước đầu, cơ hội và tiềm năng phát triển còn rất lớn. Việc tiếp cận với Công nghiệp 4.0 ở Việt Nam còn chậm và chưa bắt kịp với xu thế, bản chất của Công nghiệp mới này. Trong thời gian tới, chúng ta cần có các giải pháp tổ chức triển khai nhanh, quyết liệt, hiệu quả hơn nữa.
Để chủ động khai thác những cơ hội do cuộc CMCN4.0 mang lại, cũng như hạn chế những tác động không mong muốn, Chính phủ Việt Nam đang quyết liệt xây dựng các định hướng lâu dài và chính sách cụ thể. Bên cạnh sự nỗ lực, phát huy sáng tạo của chính mình, Việt Nam rất cần sự hỗ trợ và tham vấn của các đối tác phát triển, các DN, chuyên gia quốc tế trong bối cảnh khoa học và công nghệ (KHCN) tiến bộ vượt bậc, lan tỏa nhanh chóng, tiến trình mở cửa hội nhập của Việt Nam ngày càng sâu rộng. Chính phủ Việt Nam cam kết sẽ tích cực đồng hành và hợp tác với các quốc gia và tổ chức quốc tế để cùng thúc đẩy mạnh mẽ cuộc CMCN4.0 vì hòa bình, thịnh vượng cho các dân tộc trên thế giới. Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phải có bước chuyển mạnh mẽ từ nhận diện sâu sắc sang hành động quyết liệt, khẩn trương với sự vào cuộc, chung tay của mọi cấp, mọi ngành, của cộng đồng DN và người dân mang lại kết quả thiết thực, cụ thể, trong đó tập trung vào:
Một là, các bộ, ngành, địa phương phải tiếp tục bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, phát triển nền kinh tế số và công nghiệp thông minh, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi của tái cấu trúc nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Theo đó:
Tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, pháp luật, chú trọng các quy định nhằm tạo điều kiện cho DN nhanh chóng hấp thụ và phát triển công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới; tiếp tục chủ động rà soát, bãi bỏ các điều kiện kinh doanh không còn phù hợp.
Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, đặc biệt là công nghệ thông tin - truyền thông, phát triển hạ tầng kết nối số, bảo đảm an toàn, an ninh mạng. Hoàn thiện mạng di động 4G, nghiên cứu triển khai 5G, đáp ứng yêu cầu internet kết nối vạn vật trong thời gian sớm nhất.
Phát triển nhanh nguồn nhân lực, thúc đẩy triển khai giáo dục về KHCN, kỹ thuật và toán học (STEM) trong chương trình giáo dục phổ thông. Nâng cao năng lực nghiên cứu, giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học; tăng cường giáo dục kỹ năng, kiến thức cơ bản, tư duy sáng tạo, khả năng thích nghi, chuyển đổi nghề nghiệp với những yêu cầu của cuộc CMCN4.0.
Phát triển KHCN, hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia lấy DN làm trung tâm. Triển khai các hướng nghiên cứu KHCN mũi nhọn về công nghệ thông tin, vật lý, sinh học, trí tuệ nhân tạo... Lựa chọn phát triển sản phẩm chủ lực, sản phẩm cạnh tranh chiến lược của quốc gia bám sát và tích hợp những công nghệ mới. Tập trung phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, có chính sách để phát triển mạnh DN khởi nghiệp sáng tạo. Thực hiện tốt chính sách bảo hộ sở hữu trí tuệ, phát triển thị trường KHCN.
Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong tiếp cận Công nghiệp 4.0. Chủ động nghiên cứu, cập nhật các xu hướng phát triển và kinh nghiệm của thế giới, trong đó quan tâm việc xử lý các tác động không mong muốn của CMCN4.0. Tăng cường kết nối thông tin KHCN, cộng đồng KHCN người Việt Nam ở nước ngoài và trong nước. Thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác sâu rộng với các quốc gia, tổ chức quốc tế và các tập đoàn đa quốc gia trong việc trao đổi, chia sẻ các mô hình, kinh nghiệm thực tiễn về CMCN4.0 để lựa chọn và vận dụng phù hợp.
Hai là, khai thác cơ hội của CMCN4.0 với tầm nhìn chiến lược nhưng phải hành động khẩn trương. Yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm hoàn thành việc xây dựng Chiến lược quốc gia về cuộc CMCN4.0; Bộ KHCN xây dựng Báo cáo KHCN và Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2035; từng bộ, ngành, địa phương xây dựng chương trình hành động trong đó xác định rõ mục tiêu ưu tiên, các giải pháp thực hiện cụ thể, phù hợp.
Ba là, cộng đồng DN với tư cách là nhóm hành động, là một lực lượng chủ đạo, tiên phong có ý nghĩa quyết định mức độ thành công trong việc thực hiện cuộc Cách mạng này. Cộng đồng DN Việt Nam phải tích cực, chủ động tiếp thu và ứng dụng công nghệ, đầu tư cho khoa học và công nghệ để tạo ra được các sản phẩm, dịch vụ có khả năng cạnh tranh cao. Các DN Việt Nam phải có khát vọng và hiện thực hóa khát vọng vươn ra ngoài biên giới quốc gia, tạo ra các sản phẩm, dịch vụ không chỉ chinh phục thị trường trong nước mà còn chiếm lĩnh các thị trường khó tính của thế giới. Ngoài ra, chúng ta còn phải có phương án ứng phó những tác động tiêu cực từ cuộc CMCN4.0.
Thủ tướng tin rằng, các ý kiến trao đổi, thảo luận, chia sẻ trong Diễn đàn này sẽ là những đóng góp quan trọng và quý báu để tiếp tục hoàn thiện chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam về CMCN4.0 mà tới đây, Bộ Chính trị sẽ có chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc CMCN4.0 và Chính phủ sẽ có chương trình hành động triển khai cụ thể. Chính phủ Việt Nam trân trọng cảm ơn và mong tiếp tục nhận được sự đồng hành, hợp tác hiệu quả, sự tham mưu tư vấn kịp thời của các quốc gia, tổ chức quốc tế, nhất là đối với những vấn đề mang tính xu thế thời đại. Chính phủ cũng ủng hộ và cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các tập đoàn, tổ chức khoa học nước ngoài có thế mạnh về KHCN tham gia hoạt động nghiên cứu, hợp tác chuyển giao các công nghệ tiên tiến cho DN Việt Nam.
Việt Nam có nhiều yếu tố thuận lợi cho việc tiếp cận và hưởng lợi từ CMCN4.0. Vì vậy, dù phải chú ý đến những yếu tố tác động tiêu cực nhưng CMCN4.0 thực sự là cơ cơ hội để dân tộc Việt Nam thực hiện khát vọng phồn vinh. Chúng ta hãy cùng nỗ lực, biến khát vọng thịnh vượng của quốc gia, dân tộc thành việc làm, hành động và kết quả cụ thể trên từng lĩnh vực.
Nguồn: Báo Nhân dân