Một xã hội siêu thông minh và cải cách pháp luật 

Việc cải cách pháp luật và thể chế là cần thiết khi tiến tới một xã hội siêu thông minh. Tháng 6/2015, Hội đồng Cải cách pháp luật đã công bố “Báo cáo thứ ba của Hội đồng về việc cải cách pháp luật - Hướng tới một Nhật Bản đa dạng và đầy sức sống”. Dựa trên báo cáo này, “Kế hoạch thực hiện cải cách pháp luật” đã được Nội các thông qua, bao gồm 5 lĩnh vực chính sách chính sau đây: chăm sóc sức khỏe và y tế, việc làm, nông nghiệp, xúc tiến đầu tư và tạo sức sống mới khu vực. 

Trong kế hoạch, các mục cải cách được chi tiết trong các lĩnh vực chính sách này. “Việc thiết lập hệ thống sử dụng sóng vô tuyến mới” và “thiết lập các quy tắc liên quan đến robot bay không người lái” thuộc lĩnh vực xúc tiến đầu tư, và chúng liên quan chặt chẽ đến việc bảo trì và đổi mới cơ sở hạ tầng hiệu quả. "Hoạt động của robot di động và máy móc nông nghiệp không người lái trên đường" cũng là một mục cải cách trong xúc tiến đầu tư, và nó được gắn với hệ thống giao thông thông minh. 

Trong cuộc Đối thoại Công - Tư hướng tới đầu tư cho tương lai, được tổ chức vào tháng 11/2015, các công ty tư nhân đề xuất các vấn đề cần giải quyết về cải cách pháp luật để thực hiện những điều sau: hệ thống lái tự động, vận chuyển hàng hóa bằng máy bay không người lái, điều khiển từ xa kiểm soát máy móc xây dựng và máy bay không người lái và hệ thống hỗ trợ chẩn đoán y tế. 

Trong một xã hội siêu thông minh, các sáng kiến sẽ được tạo ra với tốc độ nhanh hơn nhiều so với hiện tại. Lợi thế so sánh của một quốc gia phụ thuộc rất nhiều vào cách thức các ý tưởng và công nghệ nhanh chóng được áp dụng thực tế tại các doanh nghiệp, và cách làm thế nào mà xã hội vận động để có thể áp dụng những ý tưởng và công nghệ mới này.

Hệ thống đặc khu và xã hội siêu thông minh 

Ngoài việc cải cách pháp luật, một hệ thống đặc khu là hữu ích cho việc tạo điều kiện cho các thử nghiệm thực địa để xác thực công nghệ. Nhật Bản có một hệ thống “các đặc khu chiến lược quốc gia”, “các đặc khu toàn diện” và “các đặc khu cho cải cách cơ cấu”. 

Đến tháng 10/2016, Nhật Bản có 10 “đặc khu chiến lược quốc gia”. Các phương pháp tiếp cận tiến bộ được thực hiện ở một số đặc khu này đối với việc sử dụng hệ thống xe tự lái và máy bay không người lái đang ngày càng thu hút sự chú ý. Cụ thể là: 

Đặc khu chiến lược quốc gia [Thiết bị bay không người lái (Drone)]: Nỗ lực thúc đẩy ngành công nghiệp máy bay không người lái tại thành phố Semboku. Thành phố Semboku, tỉnh Akita, tập trung thiết lập một trung tâm phát triển ngành công nghiệp "tương lai" bằng cách hỗ trợ toàn diện việc bồi dưỡng các chuyên gia lành nghề và thành lập các doanh nghiệp mới. Vì mục đích này, thành phố đã thực hiện một chuyến bay không người lái biểu diễn lái vào tháng 7/2015. Tháng 7/2016, thành phố đã tổ chức một cuộc thi máy bay không người lái quốc tế. Thành phố Semboku được chỉ định là đặc khu chiến lược quốc gia, cho phép nó tận dụng các biện pháp ưu đãi để có được giấy phép đài phát sóng thử nghiệm ngắn hạn cần thiết để tổ chức cuộc đua, theo Luật Phát sóng. 

Đặc khu chiến lược quốc gia [Thiết bị bay không người lái (Drone)]: Giao hàng tận nhà dùng máy bay không người lái ở thành phố Chiba. Thành phố Chiba, tỉnh Chiba, đã thương mại hóa dịch vụ giao hàng tận nhà dùng máy bay không người lái vì những lý do sau: tạo ra lợi ích kinh tế bằng cách phát triển một cụm các ngành công nghiệp công nghệ cao và giảm chi phí giao hàng, và cải thiện sự tiện lợi cho cuộc sống hàng ngày cho người già và gia đình có con nhỏ. Cụ thể, trong khuôn khổ đặc khu chiến lược quốc gia, thành phố đã thành lập Tiểu ban về Giao hàng tận nơi dùng máy bay không người lái ở Chiba để thảo luận sâu về cải cách pháp lý và thể chế cần thiết để giải quyết các vấn đề sau:

- Người điều khiển phương tiện bay không người lái (UAV) không được phép bay trong không gian xung quanh sân bay, cao hơn 150 mét so với mặt đất / mặt nước và trên các khu dân cư đông đúc (Điều 132, Luật hàng không dân dụng, được sửa đổi năm 2015) 

- Mỗi UAV phải được vận hành vào ban ngày trong tầm mắt (VLOS) của nhà điều hành (Điều 132-2, Id.) 

- Không phân bố băng tần vô tuyến cho các chuyến bay của UAV (theo Điều 26 của Luật Radio) và các nhà khai thác UAV chỉ có thể sử dụng dải tần số Wi-Fi, vì việc sử dụng tần số Wi-Fi không đòi hỏi giấy phép. 

Thành phố Chiba dự định hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân trong việc thực hiện các bài kiểm tra trình diễn không người lái. Vì mục đích này, thành phố sẽ sử dụng các biện pháp ưu đãi theo Luật Radio để rút ngắn thời gian cấp giấy phép. 

Đặc khu chiến lược quốc gia [Các hệ thống lái xe tự động]: Dự án xe tự lái hoàn toàn. Để phát triển công nghệ cho hệ thống xe tự động hoàn toàn (tức là hệ thống tự lái cấp 4), cần tiến hành kiểm tra thực địa đầy đủ và xác minh kết quả thử nghiệm. Để làm việc này, cuộc kiểm tra đã được bố trí xếp tại các đặc khu. Các cuộc kiểm tra này cần phải được thực hiện tích cực và an toàn trên các tuyến đường công cộng để thu thập dữ liệu về sự an toàn của các hệ thống lái với mục đích để đạt được cấp 4. 

Trên cơ sở dữ liệu từ thử nghiệm trên đường công cộng, chính phủ sẽ kiểm tra các vấn đề khác nhau để sớm thực hiện việc xe tự lái hoàn toàn. Những vấn đề này bao gồm sửa đổi Luật Giao thông đường bộ, trách nhiệm pháp lý đối với tai nạn xe hơi và các nghĩa vụ của lái xe. 

Các thí nghiệm xe tự lái được thực hiện tại quận Shonan, như Thành phố Fujisawa, một đặc khu chiến lược quốc gia. Các cuộc kiểm tra thực địa cũng được thực hiện trên các tuyến đường công cộng và tại một địa điểm trong khu vực thiên tai nguy hiểm (quận Arahama) tại thành phố Sendai, nơi bị tàn phá bởi trận động đất lớn ở Đông Nhật Bản. 

Nguồn: NASATI (Theo Future Services & Societal Systems in Society 5.0)