Chủ nhiệm đề tài:TS Phạm Bích Ngọc

Đơn vị thực hiện:Viện Công nghệ Sinh học

Thời gian thực hiện:2014 - 2016

Thuộc chương trình:Hướng KHCN ưu tiên: Công nghệ sinh học

Tổng kinh phí:600 triệu đồng

Xếp loại đề tài:Đạt

Mục tiêu đề tài:

Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực nghiệm của việc sản xuất kháng nguyên cúm A/H7N9 bằng công nghệ biểu hiện tạm thời trên cây trồng phục vụ cho định hướng chẩn đoán và gây đáp ứng miễn dịch

Kết quả đạt được

Về khoa học:

-    Thiết kế thành công 3 cấu trúc vector biểu hiện pCB301/HA/ELP pCB301/HApII/ELP, pCB301/HApII  mang gen HA được tổng hợp nhân tạo từ gen HA của chủng virus cúm H7N9 và tạo chủng Agrobacterium mang vector tương ứng.

-    Thiết kế thành công 2 cấu trúc vector hỗ trợ pIBT/2bCMV, pIBT/Hc-Pro PRSV và tạo chủng Agrobacterium mang vector tương ứng.

-    Xây dựng thành công quy trình biểu hiện tạm thời protein tái tổ hợp có sử dụng vector hỗ trợ  pIBT/Hc-Pro với các điều kiện tối ưu: mật độ vi khuẩn sử dụng lây nhiễm đạt 0,5 tại OD600, nồng độ AS tối ưu bổ sung vào dung dịch vi khuẩn lây nhiễm 400 mg/L, sử dụng lá bánh tẻ và mẫu lá thu sau 8 ngày lây nhiễm.

-    Biểu hiện và tinh sạch thành công protein HA/ELP và HApII/ELP bằng phương pháp mITC và IMAC với độ tinh sạch là 91% và 78% tương ứng. Đã tạo được 130 mg kháng nguyên HA tái tổ hợp phục vụ cho các thí nghiệm tiếp theo

-    Đã xác định được cấu trúc trimer của kháng nguyên HApII bằng phản ứng Cross-linking reaction

-    Đã xác định được đặc điểm cấu trúc của phức hệ protein HA_pII tinh sạch khi kết hợp với hạt Nano kim cương bằng phương pháp đo kích thước và Zeta potential và phương pháp soi kính hiển vi điện tử. Kích thước hạt ND đã tăng khoảng 80nm sau khi gắn HApII. NDs và HApII-ND đều mang điện tích âm với NDs là -45mV và HApII-ND là -38 mV.

-     Đã đánh giá được đặc tính sinh học của kháng nguyên HApII và phức hệ HApII:ND thông qua phản ứng ngưng kết hồng cầu. Hiệu giá ngưng kết hồng cầu của HApII-ELP và HApII bằng 2 HAU và của hỗn hợp HApII:ND (1:12) bằng 1024 HAU với lượng 5 µg tại giếng đầu tiên.

-    Các kháng nguyên HA dạng HApII/ELP, HApII và HApII:ND (1:12) đều có tính sinh miễn dịch ở chuột trong đó HApII:ND (1:12) có khả năng kích thích đáp ứng miễn dịch  mạnh hơn HApII-ELP, HApII và khả năng đáp ứng miễn dịch của các protein ở lần 3 là cao hơn so với lần 2.

Về ứng dụng:

-    Kháng nguyên HApII, HApII/ELP và kháng nguyên HApII:ND (1:12) đã kích thích đáp ứng miễn dịch mạnh ở chuột có triển vọng để phát triển sản xuất vacxin chống lại virus H7N9.

Những đóng góp mới:

Đây là nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam về biểu hiện và tinh sạch protein kháng nguyên HA của virus cúm H7N9 từ thực vật bằng phương pháp agroinfiltration. Đồng thời ứng dụng công nghệ nano làm tăng khả năng kích thích đáp ứng miễn dịch của kháng nguyên. Đề tài mở ra hướng nghiên cứu mới sản xuất Vacxin giá rẻ hiệu quả cao kháng lại virus cúm H7N9.