Với tiến bộ của khoa học công nghệ, kỹ thuật sinh thiết các tổn thương ở phổi đã được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chụp cắt lớp vi tính. Điều này góp phần khắc phục những hạn chế về độ chính xác của thủ thuật chọc hút và sinh thiết phổi. Ưu điểm lớn nhất của chụp cắt lớp vi tính là sinh thiết được những tổn thương có vị trí nguy hiểm và những tổn thương có kích thước nhỏ. Tuy nhiên, trong quá trình sinh thiết, làm thế nào để chọc kim theo đúng góc và chiều sâu đã được xác định, trường hợp này cần có thiết bị hỗ trợ.
Các kỹ thuật sử dụng trong hỗ trợ xác định điểm chọc kim, chọc kim sinh thiết theo hướng và chiều sâu phổ biến hiện nay là: Kỹ thuật định vị dựa trên tấm lưới chì và giá đỡ kim của Palestrant, kỹ thuật định vị của Ishizaka, sinh thiết với hệ thống định vị tia laser, kỹ thuật sinh thiết 2 kim. Tuy nhiên, việc áp dụng chính xác các kỹ thuật ở nước ngoài trong điều kiện Việt Nam gặp nhiều khó khăn, do nhiều nguyên nhân, đặc biệt là giá thành, sự khó khăn trong chế tạo. Hệ thống định vị tia laser có tính ưu việt rất cao, giúp chọc kim dẫn được dễ dàng và đạt sự chính xác gần như tuyệt đối. Tuy nhiên, giá thành quá đắt, do vậy hiện nay ở Việt Nam chưa có một cơ sở y tế nào trang bị.
Để khắc phục những điểm này, nhiều chuyên gia Việt Nam đã áp dụng kỹ thuật sinh thiết xuyên thành ngực trong điều kiện thiếu một số trang thiết bị, các khoa, trung tâm Hô hấp đã áp dụng hai điểm cải tiến. Một là, thước đo góc có gắn 1 Niveau hình dài tự tạo (định vị không gian hai chiều). Hai là, lá kim tiêm có dán băng dính. Ưu điểm của việc áp dụng thước đo góc này là giúp đưa kim tương đối chính xác tới vị trí tổn thương. Tuy nhiên, khi thực hành trên lâm sàng, kim có thể chọc đúng theo góc và chiều sâu đã xác định, nhưng có thể chệch lớp tổn thương trên phim cắt lớp vi tính.
Qua quá trình tìm tòi và cải tiến, TS. Nguyễn Thanh Hồi và các cộng sự Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hải Phòng cho ra đời “thương hiệu” thước đo góc có gắn Niveau tròn - công cụ hỗ trợ đắc lực cho kỹ thuật sinh thiết phổi. Đây là kết quả nghiên cứu của đề tài khoa học công nghệ cấp thành phố “Nghiên cứu, ứng dụng, cải tiến kỹ thuật sinh thiết phổi cắt xuyên thành ngực dưới sự hướng dẫn của chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán nguyên nhân các tổn thương dạng u ở phổi”.
Thước được làm bằng vật liệu meca cao cấp, thước được chế tạo dựa trên máy cắt CNC 3D, model: SD3025S, do hãng SUDA của Nhật bản chế tạo, với độ sai lệch khi cắt: ± 0.04mm/m, tích hợp phần mềm với các hình cắt thông dụng. Thước được chế tạo ở dạng thước đo 90 độ. Thang đo trên thước bao gồm 2 thang: thang theo trục đứng và theo trục ngang và thang đo theo chiều cong. Đặc biệt là, phần Niveau tròn gắn trên thân thước (phần hỗ trợ cân bằng). Ưu điểm của dạng Niveau này là giúp lấy cân bằng theo không gian 3 chiều. Phần giá đỡ Niveau được chế tạo bằng máy cắt Plasma CNC, với sai số: 0.2mm/m. Giá đỡ bằng Meca cao cấp.
85 bệnh nhân có tổn thương dạng u ở phổi được sinh thiết cắt xuyên thành ngực, trong đó 26 trường hợp sử dụng thước cũ và 59 trường hợp sử dụng thước cải tiến (thước đo góc có gắn Niveau tròn). So sánh với kỹ thuật sử dụng thước cũ cho thấy, ở thước cải tiến, độ sâu chọc kim trung bình là 53mm± 18mm; Chọc kim lần đầu trúng tổn thương đạt 91,5% (thước cũ là 69,2%); Tỷ lệ tai biến chỉ còn 18,6% (thước cũ là 30,8%); Tỷ lệ chẩn đoán bệnh cao: trong 45 trường hợp ung thư, có 54,2% được chẩn đoán qua sinh thiết có cải tiến (thước cũ là 50%), tỷ lệ chẩn đoán dương tính trong nhóm sử dụng là 50/59, tương đương 84,7% (thước cũ là 19/26,tương đương 73%)…
Từ thành công trên, nhóm tác giả đề xuất quy trình sinh thiết phổi cắt xuyên thành ngực dưới sự hướng dẫn của chụp cắt lớp vi tính có cải tiến trong chẩn đoán nguyên nhân các tổn thương dạng u ở phổi. Quy trình được xây dựng tỉ mỉ, công phu và dễ dàng áp dụng tại các đơn vị có trang bị và chuyên môn phù hợp.
Tại hội nghị đánh giá nghiệm thu được tổ chức tại Sở KH&CN vừa qua, đề tài được hội đồng khoa học thành phố đánh giá cao về tính thực tiễn, sáng tạo, và đặc biệt, mang tính nhân văn sâu sắc. Đây là tín hiệu vui cho các bệnh nhân gặp vấn đề với các tổn thương dạng u ở phổi trong điều kiện phát triển về khoa học kỹ thuật như hiện nay.
Nguồn: Sở Khoa học và công nghệ Hải Phòng