Phương pháp cứu ngải là dùng mồi ngải được chế bằng lá ngải cứu khô tán thành bột mịn, hoặc vê thành điếu ngải đốt hơ trên huyệt vị, lấy sức nóng và khí có tinh dầu ngải kích thích, thúc tác động lên huyệt, vừa có tác dụng điều khí trị thần như phép châm, lại có công năng ôn kinh tán hàn, trừ ẩm thấp làm thông hành huyết mạch, thăng đề tạng khí, ưu thế hơn hẳn so với phép châm đơn thuần.
Mặc dù hiệu quả điều trị bệnh của phép cứu ngải, như đã nói, là rất cao, nhưng việc điều trị theo phương pháp cổ truyền khá lích kích, tốn nhiều thời gian, công sức. Đôi khi không đảm bảo an toàn cho người sử dụng và rất dễ gây bỏng… Vì vậy, dù biết tác dụng điều trị bệnh rất tốt, song các thầy thuốc ngày nay thường rất ngại sử dụng phương pháp này.
Nhiều năm gắn bó với Đông y, lương y Phạm Thị Chẵn rất trăn trở với điều ấy. Hơn 10 năm bỏ tuổi trẻ, công sức và tiền tài để mày mò, nghiên cứu, lương y Phạm Thị Chẵn đã sáng tạo ra một thiết bị có thể giúp khắc phục những hạn chế trong phương pháp cứu ngải truyền thống mà vẫn phát huy được hiệu quả điều trị bệnh - đó là máy cứu ngải và viên thuốc ngải. Thành quả nghiên cứu này đã được Hội đồng khoa học thành phố Hải Phòng đánh giá cao, được Cục Sở hữu Trí tuệ cấp bằng sáng chế; và đặc biệt, được UBND thành phố cấp kinh phí cho sản xuất thử nghiệm.
Máy cứu ngải Khánh Thiện của tác giả Phạm Thị Chẵn là một mẫu sáng chế tích hợp được cả kiến thức khoa học truyền thống và hiện đại, mang tính thực tiễn cao, phù hợp với đại chúng. Máy được cắm trực tiếp vào nguồn điện 220V, với bộ phận chỉnh lu xuống dòng điện một chiều 12V. Động cơ có cấu tạo theo kiểu kiểu “cổ góp”, sử dụng dòng điện nhỏ có tốc độ vòng quay lớn tạo áp suất khí cho buồng gió. Điện áp ra lại được cách ly với điện thế lưới, nhiệt lượng tỏa ra nhỏ, không giật, có thể tự động ngắt nguồn điện nếu bất ngờ xảy ra sự cố, bảo đảm an toàn cho người sử dụng. Với hình dáng nhỏ gọn, tựa như một chiếc máy sấy tóc, máy cứu ngải có thể di chuyển tự do trong mọi tư thế của bệnh nhân: thẳng, đứng, nghiêng, nằm, ngồi và đưa vào các góc khuất đều rất dễ dàng, thuận tiện.
Cấu tạo máy cứu ngải Khánh Thiện bao gồm: Hệ thống vi mạch điện tử; Hệ thống thông gió, phân gió; Hệ thống chống nóng; Hệ thống buồng đốt viên ngải thuốc; Hệ thống xử lý muội.
Theo quy trình sử dụng, viên thuốc ngải được đưa vào buồng đốt trong quá trình cháy, “ngay tức thời” tinh dầu ngải được chiết xuất ra. Nhờ áp lực khí động học -> hệ thống phân gió đa luồng khí nóng, theo tuyến tính song song với thân máy, dẫn theo tinh dầu của ngải thuốc -> đi qua buồng tăng áp -> được cộng lực đẩy ra ngoài đầu phun -> xoáy thẳng sâu vào vùng huyệt đạo -> đi sâu vào kinh mạch -> dẫn tới tạng phủ… để chữa trị theo từng bệnh chứng. Khi sử dụng viên thuốc ngải cháy chưa hết, người sử dụng có thể tắt công tắc hoặc ngắt nguồn điện… khiến viên ngải đang cháy dở tự động tắt đi, không gây sự cố bỏng cho người sử dụng khi sơ ý mở nắp máy khiến viên thuốc rơi ra. Điều đặc biệt là mỗi viên thuốc ngải đốt cháy trong vòng 30 phút chỉ để lại lượng tàn bằng 1/3 so với tàn của một điếu thuốc lá và có thể hòa tan trong nước, giảm thiểu việc để lại rác thải, phù hợp với tiêu chí bảo vệ môi trường.
Công trình máy cứu ngải và viên thuốc ngải của tác giả Phạm Thị Chẵn được đánh giá là đã sáng tạo ra công nghệ đặc biệt mang tính đột phá, một công trình nghiên cứu phát triển công nghệ xuất sắc, giải quyết được những vấn đề then chốt để cải tiến, đổi mới công nghệ, tích hợp được cả kiến thức khoa học hiện đại và truyền thống (vừa kế thừa được phương pháp điều trị bệnh truyền thống, vừa khắc phục được những nhược điểm còn hạn chế của cách làm thủ công, ứng dụng công nghệ hiện đại trong phát triển Y học cổ truyền), tạo sản phẩm mới được thị trường trong và ngoài nước chấp nhận, góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Công trình nghiên cứu đã tạo ra sản phẩm mới: thiết bị cứu ngải hiện đại đầu tiên và duy nhất ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Năm 2013, sản phẩm đã được Cục Sở hữu trí cấp Bằng độc quyền sáng chế, Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp, Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu. Ngoài ra, cũng trong năm 2013, Bộ Y tế cũng đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký lưu hành sản phẩm trang thiết bị y tế sản xuất tại Việt Nam cho sản phẩm máy cứu ngải; Trung tâm kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Hải Phòng cũng đã có kết luận thẩm định kỹ thuật chất lượng hàng hóa đối với máy cứu ngải (2013).
Bên cạnh đó, công trình đem lại hiệu quả kinh tế, góp phần tạo công ăn việc làm, thu nhập cho người lao động, đóng góp vào sự phát triển kinh tế-xã hội của thành phố. Trong những năm qua, sản phẩm này đã được sản xuất và kinh doanh ra thị trường trong và ngoài nước và tạo ra hiệu quả kinh tế xã hội, sản phẩm, hàng mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Thiết bị máy cứu ngải giúp phát huy triệt để tác dụng của thuốc, tiết kiệm thời gian cho cả thầy thuốc lẫn bệnh nhân, đảm bảo vệ sinh môi trường. Làm thay đổi phương thức ứng dụng y học cổ truyền phù hợp với cuộc sống hiện đại; góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.
Nguồn: Sở KH&CN Hải Phòng