Vừa qua, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội (Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam – Bộ KH&CN) phối hợp cùng Cục Bảo vệ Thực vật và Công ty TNHH Agricare Việt Nam tiến hành đánh giá phân bố liều lượng chiếu xạ (dose mapping) trên quả xoài tượng da xanh Sơn La nhằm đáp ứng yêu cầu nhập khẩu của thị trường Úc.
Xoài tượng da xanh Sơn La là giống xoài ĐL4, được trồng theo quy trình VIETGAP tại một số vùng thuộc tỉnh Sơn La. Đây là giống xoài có khả năng chịu hạn và kháng sâu bệnh tốt, thời gian ra hoa, đậu quả không khác nhiều so với các giống xoài địa phương nhưng lại có sức sinh trưởng vượt trội, thời gian thu hoạch kéo dài, quả xoài to, trọng lượng trung bình đạt ~ 1kg/quả; thịt quả dầy, rắn chắc, hạt mỏng, ăn ngọt đậm. Xoài tượng da xanh Sơn La xuất khẩu sang thị trường Úc được dùng chế biến các món ăn nên quả xoài cần đáp ứng những tiêu chuẩn nhất định về: hình thức, trọng lượng, màu sắc, độ chín….và đặc biệt phải được chiếu xạ kiểm dịch với liều lượng thích hợp. Do vậy, để đảm bảo yêu cầu về liều lượng chiếu xạ của nhà nhập khẩu cần thiết phải tiến hành xác định phân bố liều chiếu xạ trong quả xoài.
Trong lần mapping này, 1,5 tấn xoài tượng da xanh Sơn La đảm bảo tiểu chuẩn xuất khẩu được sử dụng để xác định phân bố liều chiếu. Xoài được làm sạch, đóng trong các thùng carton theo đúng tiêu chuẩn, liều kế Gammachrome sẽ được bố trí bên trong và ngoài mỗi thùng (hình 2). Các thùng carton được xếp vào 30 thùng nhôm có kích thước (40 x 50 x100 cm) và quá trình chiếu xạ được thực hiện ở dải liều chiếu từ 400- 1000 Gy trên dây chuyền chiếu xạ bán công nghiệp.
Sau khi chiếu xạ, các liều kế được đo độ hấp thụ quang bằng máy quang phổ kế (hình 3), tính toán liều hấp thụ ở các vị trí khác nhau và xác định phân bố liều chiếu xạ trong lô xoài được xử lý.
Kết quả tính toán của các kỹ sư đo liều Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội cho thấy khoảng liều chiếu xạ phân bố từ 400-1000 Gy theo đúng tiêu chuẩn kiểm dịch và đáp ứng yêu cầu nhập khẩu của thị trường Úc. Như vậy, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu xử lý chiếu xạ quả Xoài tượng da xanh Sơn La cho các đơn vị trong nước xuất khẩu sang thị trường đòi hỏi hoa quả tươi phải qua chiếu xạ kiểm dịch như Mỹ, Úc,…Các nghiên cứu phân bố liều chiếu và điều kiện sẵn có về cơ sở chiếu xạ cho thấy ngoài quả vải tươi thì Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội có khả năng xử lý tốt các mặt hàng nông sản trái cây khác, đảm bảo đúng yêu cầu về liều lượng chiếu xạ của nhà nhập khẩu, góp phần thúc đẩy tiêu thụ cũng như nâng cao giá trị hàng nông sản Việt Nam./.
Nguồn: Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam