Tuần qua, một lần nữa, Bộ NN-PTNT và Bộ Công thương lại có sự khác biệt trong nhận định về việc thừa hay thiếu muối công nghiệp sản xuất trong nước.

      Theo Cục Chế biến thương mại nông lâm thủy sản và nghề muối (Bộ NN-PTNT), nếu thời tiết không có gì bất thường, năm nay sản lượng muối có thể đạt 1 triệu tấn, tăng hơn 180.000 tấn so với năm 2011. Trong đó muối công nghiệp khoảng 280.000 - 300.000 tấn, nhu cầu muối tiêu dùng trong nước năm 2012 khoảng 1,45 triệu tấn. Nếu cộng muối dự trữ và gối vụ, kể cả nhập khẩu 1,52 triệu tấn. Tức là thừa một lượng không nhỏ, trong đó có muối công nghiệp.
      Nhiều năm qua, dự báo và số liệu 2 bộ trên đưa ra vẫn thường “đá nhau” về sản lượng muối công nghiệp trong nước sản xuất đủ hay thiếu cung ứng cho các nhà máy hóa chất? Đây là câu hỏi luôn gây tranh luận. Đỉnh điểm, cuối năm 2011, trong khi bà con diêm dân kêu trời vì giá muối trong nước sụt giảm mạnh, do nhập khẩu muối thì cơ quan chức năng lại phát hiện trường hợp doanh nghiệp nhập khẩu muối công nghiệp sau đó bán ra thị trường để tiêu dùng.
     Cục Chế biến thương mại nông lâm thủy sản và nghề muối thống kê con số sản xuất muối công nghiệp của các doanh nghiệp trong nước lên đến 280.000 tấn, trong khi nhu cầu của các nhà máy hóa chất, y tế trong nước chỉ cần khoảng 222.000 tấn. Như vậy, về lý thuyết muối công nghiệp sản xuất trong nước không chỉ đủ đáp ứng nhu cầu mà còn có thể dư ra. Tuy nhiên, Vụ Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương lại cho rằng, nếu doanh nghiệp được đáp ứng đủ nhu cầu thì vì lý do gì các doanh nghiệp lại xin cấp hạn ngạch (quota) nhập khẩu muối công nghiệp trong năm nay, với thuế suất nhập khẩu khoảng 30%. Bộ Công thương còn cho biết nếu không được cấp quota, các doanh nghiệp này sẽ nhập khẩu ngoài hạn ngạch với thuế suất khoảng 60%. Không ít lần các doanh nghiệp hóa chất cho rằng chất lượng muối công nghiệp sản xuất trong nước chưa đáp ứng yêu cầu các nhà máy. Nhưng đợt khảo sát cuối năm 2011 cho thấy, năng lực sản xuất muối công nghiệp trong nước đủ khả năng đáp ứng.
      Vậy vấn đề ở đây là gì? Vì sao những cuộc họp liên quan đến việc tiêu thụ muối công nghiệp, các doanh nghiệp có nhu cầu chế biến hầu như có mặt đầy đủ, trong khi các doanh nghiệp sản xuất muối lại không tham dự? Những điều này 2 bộ cần làm rõ để không lập lại tình trạng người sản xuất nói thừa khả năng đáp ứng, nhà máy hóa chất lại cho rằng chưa đủ và chất lượng không đảm bảo. Không thể tồn tại mãi nghịch lý thừa và thiếu muối công nghiệp trong khi doanh nghiệp 2 lĩnh vực này chưa cùng ngồi lại, tìm tiếng nói chung. Để nâng cao giá trị hạt muối Việt Nam không thể thiếu công nghệ mới và yêu cầu nâng cao về chất lượng qua đó nâng cao đời sống diêm dân.