Sau hơn 17 năm triển khai, Khu Công nghệ cao (CNC) Hòa Lạc vẫn chưa trở thành nơi thu hút nguồn nhân lực, phát triển và ươm tạo CNC của miền bắc. Nguyên nhân gây chậm được Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) nhìn nhận và đã có kiến nghị xin cơ chế đặc thù để phát triển trong thời gian tới.

Được thành lập từ năm 1998, Khu CNC Hòa Lạc được đánh giá là mô hình mới, chưa từng có tại Việt Nam nên Bộ KH-CN phải mất vài năm để tìm hướng đi, xác định mục tiêu phát triển và cách thức triển khai. Sau đó là đến giai đoạn giải phóng mặt bằng (GPMB) lại gặp vướng mắc trong việc phối hợp giữa Ban Quản lý Khu CNC Hòa Lạc với các cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương… khiến tiến độ bồi thường GPMB còn chậm, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng bị kéo dài, thu hút đầu tư gặp nhiều khó khăn.
Mặt khác, đến nay Ban Quản lý Khu CNC Hòa Lạc mới chỉ được giao trực tiếp thực hiện một số chức năng của cơ quan quản lý nhà nước, còn phần lớn các chức năng quản lý nhà nước khác đối với Khu CNC Hòa Lạc vẫn do các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan chuyên môn của TP Hà Nội thực hiện. Vì vậy, việc tạo cơ chế “một cửa, tại chỗ” nhằm rút ngắn thời gian đi lại, tiết kiệm thời gian và chi phí cho các nhà đầu tư tại Khu CNC Hòa Lạc đến nay thực sự vẫn chưa được thực hiện.
Trong mô hình hình tổ chức và hoạt động của Khu CNC Hòa Lạc được phép thành lập Công ty phát triển Khu CNC trực thuộc Ban Quản lý, nhưng phải đến năm 2014, Công ty mới được thành lập. Tuy nhiên, hiện nay các chính sách hỗ trợ và cơ chế tài chính đối với Công ty phát triển Khu vẫn chưa được quy định đầy đủ và thông thoáng nên Công ty cũng đang còn gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động.
Bên cạnh đó, các chính sách ưu đãi đối với Khu CNC Hòa Lạc chưa được quy định đồng bộ, chưa có các ưu đãi vượt trội và hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư. Hơn nữa, việc áp dụng các ưu đãi cho các nhà đầu tư tại Khu CNC Hòa Lạc cũng gặp nhiều vướng mắc do các quy trình thủ tục hành chính khá phức tạp do liên quan đến nhiều cơ quan từ T.Ư đến địa phương. Tất cả những vấn đề trên tạo thành một “rào cản” đối với sự phát triển Khu CNC Hòa Lạc.
Với mục tiêu xây dựng Khu Công nghệ cao Hòa Lạc trở thành động lực thúc đẩy phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, một thành phố khoa học như ý tưởng ban đầu, Bộ KH-CN cho rằng, đã đến lúc cần phải có các “cú hích” và “đột phá” về cơ chế, chính sách để tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn trong nhiều năm qua của Khu CNC Hòa Lạc. Vấn đề ưu đãi và thu hút đầu tư cần đặc biệt chú ý, vì hiện nay các nhà đầu tư rất quan tâm đến các chính sách ưu đãi đầu tư khi quyết định lựa chọn địa điểm đầu tư. Có như vậy, mới thu hút được nhiều dự án đầu tư lớn, góp phần thay đổi hình ảnh của Khu CNC Hòa Lạc.
Do đó, Bộ KH-CN đã trình Chính phủ Dự thảo cơ chế đặc thù cho Khu CNC Hòa Lạc, trong đó có các nội dung về đầu tư xây dựng, quản lý đất đai, chính sách ưu đãi và thủ tục đầu tư. Tất cả những nội dung trong bản Dự thảo nhằm tháo gỡ những tồn tại từ nhiều năm qua và định hướng phát triển của Khu CNC Hòa Lạc.
Theo Thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Đại Dương, để thu hút được các nhà đầu tư lớn, có tiềm lực khoa học và công nghệ cao thì nội dung về đầu tư xây dựng và ưu đãi đầu tư là các nhân tố trực tiếp để đẩy nhanh tiến độ xây dựng phát triển Khu CNC. Các nội dung về quản lý đất đai và thủ tục đầu tư mặc dù không phải là nhân tố trực tiếp để tạo động lực đẩy nhanh tiến độ nhưng đó lại là các nội dung hết sức quan trọng để tạo một cơ sở pháp lý đầy đủ trong công tác quản lý nhà nước đối với Khu CNC, tạo một môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho các nhà đầu tư.
Trong giai đoạn sắp tới, Bộ KH-CN sẽ triển khai các Chương trình phát triển khoa học và công nghệ cho riêng Khu CNC nhằm nâng cao năng lực, thúc đẩy hoạt động khoa học và công nghệ của các nhà đầu tư, thu hút nhân tài và xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật công nghệ cao phục vụ việc nghiên cứu và phát triển; thúc đẩy hoạt động đổi mới; ươm tạo, đào tạo; chuyển giao, thương mại hóa và phát triển sản phẩm công nghệ cao của các nhà đầu tư trong Khu Công nghệ cao. Các Chương trình này sẽ lựa chọn, triển khai đầu tư cho những hướng công nghệ, sản phẩm, doanh nghiệp điển hình trong Khu Công nghệ cao, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội, có tính định hướng, có tác dụng lan tỏa và mang tính đột phá lớn.
Ngoài ra, Bộ KH-CN cũng đặt mục tiêu thu hút được một số dự án lớn trong lĩnh vực nghiên cứu - triển khai và sản xuất công nghiệp công nghệ cao của các Tập đoàn quốc tế vào Khu CNC Hòa Lạc để làm động lực thu hút các dự án đầu tư trong nước và phát triển cơ sở hạ tầng xã hội cho Khu CNC.
Theo Ban Quản lý Khu CNC Hòa Lạc, thời gian tới, sẽ tập trung sớm hoàn thiện, nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng, cải thiện môi trường đầu tư, hoàn thiện cơ sở pháp lý. Sau năm 2018, phát triển Khu CNC Hòa Lạc trở thành “cái nôi” của KH-CN, nơi phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ cho đất nước. Tại đây sẽ tập tập trung thu hút đầu tư, kết nối cung cầu về công nghệ cao, tiếp nhận, trình diễn và chuyển giao công nghệ cao cũng như phát triển các hoạt động ươm tạo, đào tạo. Khi đó, Khu CNC Hòa Lạc sẽ trở thành một thành phố sinh thái và thông minh với một hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hiện đại, đạt tiêu chuẩn khu vực, đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.
Nguồn: Báo Nhân dân