Nhà máy điện hạt nhân (NMĐHN) là một công trình rất phức tạp về thiết kế, thi công và không phải quốc gia nào cũng có thể làm chủ công nghệ này. Xin hỏi, để bảo đảm an toàn khi vận hành, NMĐHN thường được thiết kế theo một số nguyên tắc an toàn nào?
Đỗ Mạnh Tuân (quận Thanh Xuân, Hà Nội)
Trả lời:
Do có rất nhiều chất phóng xạ nguy hiểm ở trong lò phản ứng nên NMĐHN được thiết kế rất công phu, nhằm bảo đảm các chất nguy hiểm đó vẫn được "nhốt chặt" bên trong thiết bị, bên trong nhà máy và không thoát được ra bên ngoài, nếu xảy ra tai nạn.
Nguyên tắc quan trọng trước hết là không để xảy ra tai nạn là phòng chống tới mức tối đa những rủi ro có khả năng gây ra tai nạn như hỏng hóc hoặc hư hại máy móc, thiết bị. Do đó, việc thiết kế đầy đủ, chính xác, thực hiện công tác quản lý chất lượng nghiêm ngặt và kiểm tra theo dõi thường xuyên để đề phòng những phát sinh bất thường và sai sót, hỏng hóc là tối quan trọng. Ở NMĐHN, khi vận hành bình thường thì hầu như không cần những thao tác trực tiếp của con người. Điều quan trọng tiếp theo là nếu phát sinh trục trặc bất thường thì cũng không để sự cố lan rộng. Muốn vậy, người ta áp dụng những giải pháp an toàn sau:
Thiết kế để có thể phát hiện sớm những bất thường: Để có thể phát hiện và kiểm tra được những bất thường dù là nhỏ nhất, người ta lắp đặt các thiết bị kiểm tra giám sát tự động và khi cần thiết sẽ áp dụng những biện pháp thích hợp như ngừng lò phản ứng.
Thiết kế để có thể ngừng lò khẩn cấp: Người ta lắp đặt các thiết bị phát hiện và thiết bị ngừng lò khẩn cấp để có thể cùng một lúc cho các thanh điều khiển vào và ngừng tự động lò phản ứng. Các thiết bị quan trọng đó có đủ độ tin cậy, nhiều tầng và độc lập. Công phu tới mức lắp đặt cả thiết bị mà trong trường hợp hy hữu thanh điều khiển không hoạt động thì ngay lập tức một lượng lớn dung dịch axit boric có khả năng hấp thụ nơtron sẽ được rót vào để ngừng lò phản ứng.
Thiết kế phòng chống rò rỉ chất phóng xạ: Để đề phòng khả năng tai nạn như nước tải nhiệt sơ cấp bị tổn thất, mất mát thì người ta lắp đặt hệ thống thiết bị làm lạnh tâm lò phản ứng (vùng hoạt) khẩn cấp và thùng chứa lò phản ứng. Khi sự cố xảy ra, cùng với việc xả nước làm nguội lò phản ứng thì hệ thống phun hơi của thùng chứa lò sẽ làm lạnh và hóa lỏng hơi nước thoát ra thùng chứa lò, làm giảm áp lực trong thùng chứa lò và giảm thiểu nhanh chóng chất phóng xạ ở dạng khí. Lượng khí còn lại sẽ nhờ hệ thống lọc khẩn cấp làm giảm chất phóng xạ. Dù trường hợp thế nào chăng nữa thì về cơ bản, các chất phóng xạ cũng được nhốt chặt bên trong thùng chứa lò phản ứng để không thoát ra bên ngoài.
Nguồn: Báo Hà Nội mới