Xu hướng mới trong sản xuất và tiêu dùng sữa, đặc biệt là sữa tươi, đòi hỏi ngành chăn nuôi bò sữa trên thế giới và tại Việt Nam phải ngày càng hiện đại hóa. Ứng dụng công nghệ trong việc cải tạo nguồn gien, tổ chức mô hình trang trại, ứng phó với các áp lực về tài nguyên đất, tài nguyên nước, vấn đề môi trường khí hậu... sẽ giải quyết những thách thức của ngành công nghiệp sữa, tạo ra chuẩn mực trong chất lượng sữa và ngày càng đáp ứng nhu cầu được sử dụng sữa như một trong những nguồn dinh dưỡng cơ bản của người dân.
      Hội thảo “Ứng dụng công nghệ cao và phát triển bền vững sữa tươi sạch tại Việt Nam” do Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (Bộ NN&PTNT), Hiệp hội Doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp (ATE) và Đại sứ quán Israel phối hợp tổ chức ngày 28/11/2013 tại Hà Nội. Tại đây nhiều kinh nghiệm cũng như tâm huyết của các chuyên gia và các doanh nghiệp cũng như các nhà quản lý đã được chia sẻ nhằm tìm cách đưa ngành công nghiệp chế biến và sản xuất sữa tươi sạch phát triển, đáp ứng nhu cầu được sử dụng sữa như một trong những nguồn dinh dưỡng cơ bản của người dân.
     Israel là đất nước có diện tích đa phần là sa mạc và bán sa mạc, cộng với thời tiết nóng ẩm, nhiệt độ cao không thuận lợi cho ngành chăn nuôi bò sữa. Cách đây 20 năm, lần đầu tiên Israel đưa công nghệ vào chăn nuôi bò. Sự kết hợp cải thiện nguồn gien cùng với áp dụng công nghệ tại trang trại giúp nâng sản lượng sữa lên gấp đôi và có chất lượng tốt. Hiện nay, trung bình mỗi con bò tại đây cho 55 lít sữa mỗi ngày. Theo ông Yuval – Chủ tịch Afimilk, công ty chuyên về các giải pháp công nghệ quản lý và vận hành các hệ thống trang trại sữa tại Israel: Sau 10 năm xây dựng hệ thống trang trại tập trung quy mô công nghiệp, mỗi cá thể bò sữa đã cho năng suất sữa từ 9-10 tấn/năm. Tại Israel, cả nước có 120.000 con bò sữa nhưng sản xuất ra lượng sữa đáp ứng nhu cầu cho 7 triệu dân.
     Các cá thể bò đều được gắn chip nhận dạng và đo hoạt động giám sát kể từ khi sinh ra đến khi thải loại.Các thiết bị cảm ứng này sẽ cung cấp những thông tin về sản lượng sữa của bò, thời điểm phù hợp để tiến hành thụ tinh, chế độ dinh dưỡng có phù hợp hay không...Tại các trại nuôi quy mô lớn, thông tin này được xử lý đầy đủ giúp trang trại và đàn bò luôn được nuôi dưỡng trong tình trạng tốt nhất.

                           Ứng dụng công nghệ cao vẫn cần thêm chính sách tốt

      Tại Việt Nam, ngành chăn nuôi bò sữa đã có thời gian phát triển 40 năm. Tuy nhiên, chỉ trong 10 năm gần đây, do thay đổi nhận thức, nhu cầu về sữa, chúng ta mới bắt đầu áp dụng những phương thức tiên tiến trong chăn nuôi đàn bò lấy sữa. Năm năm gần đây, Việt Nam mới bắt đầu áp dụng công nghệ cao trong chăn nuôi bò sữa và có sự tham gia của nhiều doanh nghiệp lớn.   
      Việt Nam đã áp dụng đồng bộ công nghệ cao và tiên tiến của các nước có ngành công nghiệp sữa và chăn nuôi bò phát triển như: đưa công nghệ sinh học để nhân nhanh và tăng tỷ lệ bê cái, áp dụng công nghệ thông tin vào xử lý dữ liệu thu được từ chip đeo chân mỗi con bò, phần mềm lập khẩu phần ăn tối ưu, ứng dụng sinh học trong bảo quản và chế biến thức ăn, công nghệ quản lý trang trại theo mô hình tự động hóa... Mô hình ứng dụng công nghệ cao để phát triển mô hình đàn bò sữa theo quy mô lớn cùng với quy trình sản xuất khép kín được tập đoàn TH thực hiện trong những năm gần đây đạt kết quả đáng khích lệ. Theo TS Đặng Kim Sơn - Viện trưởng Viện Chính sách và Phát triển chiến lược nông nghiệp – Bộ NN&PTNT: “Dự án TH true MILK là mô hình điển hình cho cuộc cách mạng chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa.”
      Nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn nhận xét về công nghệ mới trong nuôi bò sữa nhốt chuồng được điều hòa độ ẩm và nhiệt độ: “Trong 10 năm gần đây, đã có những kết quả rất đáng khích lệ, một xuất phát từ hiệu quả phát triển đàn bò sữa quy mô lớn, mở ra khả năng phát triển đàn bò sữa ôn đới trên quy mô công nghiệp ở hầu hết các vùng miền nước ta.”
      Tuy nhiên, cũng như nhiều quốc gia Nam Á và Đông Nam Á, nơi đang tạo ra một thị trường mới về nhu cầu tiêu thụ và sản xuất sữa cũng như các chế phẩm từ sữa, Việt Nam vẫn gặp phải nhiều vấn đề khó khăn. Ngành công nghiệp sữa là ngành cần vốn đầu tư lớn, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi cao và khắt khe về công nghệ chế biến. Ngoài ra việc hội tụ đủ các yếu tố về thực lực kinh tế, khả năng tiếp cận công nghệ hiện đại, tồn tại của ngành công nghiệp sữa còn nhiều yếu tố liên quan các quan hệ về đất đai giữa doanh nghiệp và nông dân. Việt Nam cũng chưa có quy hoạch đồng bộ và chưa xây dựng được quy chuẩn cho ngành chăn nuôi bò sữa, cụ thể hóa tiêu chuẩn về nuôi bò sữa trên dây chuyền công nghệ cao...Thêm vào đó, vẫn còn nhiều khoảng cách về nhân lực để tham gia vào quy trình công nghệ cao.
      Các chuyên gia cho biết, tại Israel chăn nuôi bò sữa được coi là một nghề cần đào tạo bài bản. Những người chăn nuôi được gửi tới các trường Đại học để sau đó đưa công nghệ về các trại bò. Nền giáo dục ở đây cũng chú trọng thu hút giới trẻ nghiên cứu công nghệ cao, xây dựng nền nông nghiệp tiên tiến để tăng sức cạnh tranh với những ngành nghề hấp dẫn khác ở đô thị.
      Từ những kinh nghiệm trong của ngành công nghiệp sữa, ông Yuval cho rằng ngoài những công nghệ cao được ứng dụng, các dịch vụ cho thú y cũng phải được đầu tư phát triển mạnh mẽ, thêm nữa là chế độ phúc lợi tốt cho những người trực tiếp chăn nuôi. Đồng thời, chính phủ cũng cần có những chính sách, quy hoạch dài hạn nhằm thúc đẩy các tổ chức đầu tư dài hạn trong lĩnh vực công nghệ trang trại.

Nguồn: "Báo ND điện tử", 28/11/2013