Với những khám phá giúp nhân loại hiểu rõ về nguồn gốc trọng lượng của các hạt nguyên tử, nhà khoa học người Bỉ François Englert và nhà khoa học người Anh Peter W. Higgs đã cùng được Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển trao giải Nobel Vật lý năm 2013.
Ông François Englert hiện đang là giáo sư danh dự tại trường ĐH Libre de Bruxelles, Bỉ. Còn Giáo sư Peter W. Higgs cũng đang giữ vị trí giáo sư danh dự tại trường ĐH Edinburgh, Anh. Năm 1964 hai ông đã công bố một cách riêng rẽ lý thuyết miêu tả cách các hạt có được trọng lượng. Năm 2012, lý thuyết của họ đã được xác nhận khi các nhà khoa học khám phá ra cái gọi là hạt cơ bản (hay còn gọi là hạt Higgs) tại phòng thí nghiệm CERN của châu Âu.
Nghiên cứu được trao giải năm nay là một phần trọng tâm trong Mô hình Chuẩn của ngành vật lý hạt, trong đó miêu tả cách thế giới được hình thành. Theo Mô hình Chuẩn, tất cả mọi thứ, từ cây cối, hoa trái, con người cho tới các vì sao và hành tinh, đều bao hàm chỉ một vài thành phần cơ bản: các hạt vật chất. Những hạt này bị chi phối bởi các lực để bảo đảm rằng vạn vật tồn tại như nó cần phải thế.
Toàn bộ Mô hình Chuẩn cũng phụ thuộc vào sự tồn tại của một loại hạt đặc biệt: hạt Higgs. Loại hạt này có nguồn gốc từ một trường vô hình có ở khắp mọi nơi trong vũ trụ. Không có nó, chúng ta sẽ không tồn tại, bởi nhờ tiếp xúc với trường này mà các hạt mới có được trọng lượng. Lý thuyết mà hai ông Englert và Higgs công bố có nội dung miêu tả quá trình này.
Vào ngày 4-7-2012, tại phòng thí nghiệm vật lý hạt CERN, lý thuyết này đã được xác nhận nhờ việc khám phá ra hạt Higgs. Hai nhóm nghiên cứu ATLAS và CMS đã tìm cách tạo ra được hạt Higgs khi cho va chạm hàng tỷ các hạt với nhau trong chiếc máy gia tốc hạt khổng lồ LHC của CERN.
Nguồn: "Báo NDĐT", 8/10/20013