Động lực hàng đầu và mạnh nhất để buộc các DN Việt Nam ĐMCN là áp lực cạnh tranh do kết quả của việc mở cửa thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế thời gian qua. Kết quả điều tra của CIEM cho thấy, có tới 90% các DN được hỏi đồng ý với quan điểm trên và coi áp lực cạnh tranh là động lực lớn nhất để DN quyết định đầu tư ĐMCN nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất, hạ giá thành sản phẩm. Điều đó có nghĩa là một khi DN còn được bảo hộ, được hưởng vị thế độc quyền và chưa phải đối mặt với cạnh tranh thì họ sẽ còn chần chừ trong đầu tư ĐMCN. Thiếu vốn, thiếu thông tin về công nghệ và những hạn chế trong pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ chỉ là những cản trở tiếp theo.
      Ngoài những lý do trên, một số chuyên gia còn cho rằng DN chậm ĐMCN và TB của đại đa số DN giẫm chân tại chỗ là do họ thiếu thông tin về các công nghệ mới trên thị trường; chi phí đầu tư cho công nghệ lớn hơn rất nhiều chi phí đầu tư cho sản xuất thông thường nên với đại bộ phận DN thuộc diện vừa và nhỏ thì điều này là không đơn giản. Ngoài ra, đầu ra của sản phẩm công nghệ cao ở Việt Nam còn nhỏ hẹp; tiêu chuẩn công nghệ áp dụng ở Việt Nam lạc hậu hơn thế giới nên nhiều DN chần chừ... cũng là những trở ngại khiến vấn đề ĐMCN gặp khó khăn. Đó là chưa kể đến việc thiếu quỹ đầu tư mạo hiểm để giúp DN yên tâm khi quyết định đầu tư.
    Một chuyên gia của Bộ KHCN đã phân tích 5 thất bại mà các DN Việt Nam thường gặp phải khi thực hiện chuyển giao công nghệ là: không hình thành được một kế hoạch bài bản; thiếu phân tích tình hình; thiếu khả năng quản lý dự án; không tìm kiếm đúng công nghệ; thiếu khả năng đàm phán, soạn thảo hợp đồng chuyển giao công nghệ.
     Chậm ĐMCN, đặc biệt là những ngành hàng xuất khẩu chủ lực thì những thua thiệt về khả năng phát triển thị trường xuất khẩu sẽ không còn là nguy cơ nữa mà đang trở thành một thực tế khó tránh khỏi. Chỉ khi nào giải quyết được những vướng mắc trên, bài toán ĐMCN trong DN mới thực sự có lời giải.

Nguồn: "HNM online", 3/6/2011