Vừa qua, tại Sở KH&CN thành phố Hải Phòng diễn ra Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện nghiệm vụ khoa học công nghệ cấp thành phố: “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng thử nghiệm 4 loài cây thuốc: Xạ đen (Celastrus. Sp), Lá khôi (Ardisia silvestris Pitard), Bình vôi (Stephania rotunda Lour) và Lan một lá (Nervilia fordii(Hance) Sch) tại Vườn Quốc gia Cát Bà” do ThS Vũ Hồng Vân - Trưởng Phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế, Vườn Quốc gia Cát Bà làm chủ nhiệm đề tài.

Xạ đen, Lá khôi, Bình vôi và Lan một lá là những loài quý hiếm trong sách đỏ Việt Nam 2007 được phát hiện ở Cát Bà. Hiện nay, cơ sở dữ liệu về 4 loài này ở Việt Nam nói chung, Vườn Quốc gia Cát Bà (VQG Cát Bà) nói riêng còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác bảo tồn. Bên cạnh đó 4 loài này đang phải đối mặt với nạn khai thác quá mức của người dân địa phương. Các thông tin liên quan đến thực trạng phân bố, kỹ thuật nhân giống, gây trồng và các giải pháp quản lý, bảo tồn hiệu quả các loài cây có giá trị còn thiếu, dẫn đến nguy cơ bị khai thác cạn kiệt. Trước thực trạng đó, ThS Vũ Hồng Vân và các cộng sự đã tiến hành nghiên cứu, tổng kết thành công kỹ thuật nhân giống và xây dựng mô hình trồng thử nghiệm 4 loại cây trên tại VQG Cát Bà.

Xác định địa điểm thu giống 4 loài cây thuốc bằng điều tra theo tuyến và điều tra cây tái sinh theo phương pháp ô dạng bản (ODB), nhóm tác giả tiến hành thực nghiệm nhân giống Xạ đen, Lá khôi, Bình vôi, Lan một lá. Kết quả, có 1.000 cây Xạ đen (600 cây từ hạt, 500 cây từ hom cành); 800 cây Lá khôi (300 cây từ hạt, 500 cây từ hom), 1.000 cây Bình vôi (700 cây từ hạt, 300 cây từ hom cành) và 500 cây Lan một lá được nhân giống đạt tiêu chuẩn xuất vườn. Nhóm nghiên cứu cũng tiến hành xây dựng quy trình nhân giống Invitro trong phòng thí nghiệm cho 300 cây Xạ đen, 300 cây Bình vôi đạt tiêu chuẩn; đồng thời xây dựng mô hình trồng Xạ đen, Lá khôi, Bình vôi, Lan một lá dưới tán rừng tự nhiên và trồng dưới tán rừng nghèo trên núi đá vôi, từ đó đề xuất kỹ thuật trồng 4 loài cây thuốc trên.

Theo đánh giá của Hội đồng khoa học, kết quả nghiên cứu của đề tài bước đầu mở ra triển vọng cho việc xây dựng mô hình trồng cây dược liệu, tạo sinh kế bền vững cho người dân tại địa phương, góp phần thay đổi nhận thức trong việc trồng và thu hoạch cây dược liệu thay vì khai thác từ tự nhiên, qua đó bảo tồn và phát triển nguồn gen cây thuốc. Nhiệm vụ đạt 85,76 điểm và được Hội đồng khoa học đề nghị thành phố nghiệm thu.