Vừa qua, Sở KH&CN tỉnh Sóc Trăng đã tổ chức họp Hội đồng KH&CN chuyên ngành tư vấn đánh giá nghiệm thu kết quả thực hiện đề tài “Phân tích các thành phần tạo nên đặc trưng của củ hành tím được trồng tại thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng” do Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì thực hiện; Chủ nhiệm đề tài là TS Trịnh Ngọc Nam và PGS.TS Đàm Sao Mai. Kết quả, Hội đồng đánh giá kết quả thực hiện đề tài đạt yêu cầu và xếp loại B.

Hành tím là loại cây gia vị, được dùng nhiều làm thực phẩm đặc biệt trong y học dân gian để hỗ trợ việc tăng cường sức khỏe. Ở Việt Nam, hành tím được trồng chủ yếu ở một số địa phương như thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng; huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi; huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận;… Theo báo cáo của Bộ Công Thương, mỗi năm sản lượng hành tím của nước ta khoảng trên 100.000 tấn; trong đó, tiêu thụ trong nước đạt 20% và xuất khẩu chiếm 80% (chủ yếu là Indonesia). Tuy nhiên, trong thời gian qua một lượng hành tím nhập lậu vào Việt Nam đã gây ảnh hưởng đến uy tín, chất lượng và thương hiệu hành tím trong nước.

Để khắc phục tình trạng này, tỉnh Sóc Trăng đã có những giải pháp nhằm nâng cao giá trị của hành tím Vĩnh Châu như quy hoạch vùng sản xuất hành tím, áp dụng các biện pháp canh tác hành tím có hiệu quả, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư đến tìm thị trường tiêu thụ ổn định, từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm hành tím Vĩnh Châu,… Một trong số các yếu tố quan trọng của việc xây dựng thương hiệu hành tím là mức độ nhận biết thương hiệu. Mức độ này có thể được nhận biết dựa vào các giá trị đặc trưng của sản phẩm hành tím thông qua việc phân tích các đặc điểm như mùi, vị, màu sắc, đặc tính cảm quản, thành phần hóa học,…

Năm 2016, từ nguồn kinh phí sự nghiệp KH&CN của tỉnh Sóc Trăng, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai thực hiện đề tài nêu trên nhằm nghiên cứu xác định các thành phần tạo nên giá trị đặc trưng của hành tím Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng. Cụ thể như phân tích xác định các đặc điểm nông sinh học, thành phần hóa học và các đặc tính cảm quan đặc trưng của hành tím Vĩnh Châu; phân tích điều kiện thổ nhưỡng, nông hóa và xác định mối tương quan giữa các điều kiện này đối với đặc điểm đặc trưng của hành tím Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng.

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát và thu thập mẫu hành tím được trồng tại thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng và các địa phương khác như huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi; huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận và thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang. Kết quả cho thấy hành tím Vĩnh Châu có kích thước củ và tép lớn hơn so với các mẫu hành khác, đường kính củ trung bình 4,4 cm và đường kính tép 2,7 cm; màu sắc đậm nhất trong các mẫu hành được khảo sát. Hành tím Vĩnh Châu có hàm lượng các chất và hợp chất hóa học cơ bản cũng như đặc trưng khác biệt so với hành tím các khu vực khác: Hàm lượng các nhóm vitamin, đường tổng 7,2 - 7,5%, độ Brix 11,4 - 14, chất béo 1,18% và độ ẩm khoảng 73%; hàm lượng tổng số các hợp chất sulfur từ 688,7 - 723,1 mg/100g hành tươi; các hợp chất flavonoid cũng có hàm lượng vượt trội ở hành tím Vĩnh Châu, đặc biệt là anthocyanin 16,5 - 17,3 mg/100g và quercetin 20,2 - 32,5 mg/100g hành tươi; hàm lượng hợp chất saponin cũng ghi nhận ở mức cao từ 15,1 - 19,1 mg/100g hành tươi. Hành tím Vĩnh Châu có những đặc tính cảm quan đặc trưng hơn so với hành tím ở khu vực khác như có vị cay, mùi thơm đặc trưng, có vị ngọt khi ăn, màu tím đậm, độ ẩm bề mặt lớn tạo cảm giác giòn. Ngoài ra, những đặc điểm đặc trưng của hành tím Vĩnh Châu so với địa phương khác cũng bị chi phối bởi các đặc điểm khác biệt về điều kiện khí hậu, thành phần nông hóa của đất, nước.

Kết quả nghiên cứu của đề tài đã cung cấp các dữ liệu có hệ thống về các đặc điểm hình thái, nông sinh học, thành phần hóa học, cảm quan, hiện trạng canh tác; từ đó, xác định giá trị đặc trưng của hành tím Vĩnh Châu so với hành tím được trồng tại các địa phương khác. Đồng thời, là nền tảng trong việc tạo lập thương hiệu và là cơ sở pháp lý để khẳng định đặc trưng của hành tím Vĩnh Châu, góp phần quan trọng trong định hướng xây dựng chỉ dẫn địa lý “Vĩnh Châu” dùng cho sản phẩm hành tím Vĩnh Châu và nâng cao giá trị kinh tế cho vùng sản xuất chuyên canh hành tím Vĩnh Châu.

Nguồn: Sở KH&CN Sóc Trăng, ngày 18/8/2017.