Đái tháo đường thai kỳ là một thể lâm sàng đặc biệt của bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) với biểu hiện suy giảm dung nạp glucose các mức độ, khởi phát hoặc được phát hiện lần đầu khi mang thai.

Tuy vậy, đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTK) bao gồm cả những trường hợp có rối loạn dung nạp glucose (RLDNG) trước khi mang thai chưa được xác định hoặc xảy ra đồng thời với quá trình mang thai. Cơ chế bệnh sinh chủ yếu của ĐTĐTK là kháng insulin, giảm tiết insulin của tế bào β và sản xuất glucose quá mức ở gan. Nói cách khác, cơ chế bệnh sinh của ĐTĐTK cũng tương tự như ĐTĐ týp 2. Trong số phụ nữ ĐTĐTK sau khi sinh sẽ có trường hợp trở về bình thường, chuyển sang ĐTĐ týp 2 thực thụ hoặc vẫn tồn tại tình trạng RLDNG. Vì vậy, xét về một số khía cạnh, ĐTĐTK được xem như tiền ĐTĐ týp 2 với cơ chế bệnh sinh và tiến triển tương tự. Đề tài nghiên cứu được các  nhà khoa học thuộc Bệnh viện Quân y 103 và Bệnh viện Nội tiết Trung ương thực hiện nhằm: Đánh giá các chỉ số kháng insulin dựa vào nồng độ insulin, c-peptid và các chỉ số kháng insulin xác định bằng mô hình HOMA-2 ở phụ nữ ĐTĐTK.

Mục tiêu: khảo sát chức năng tế bào beta, độ nhạy insulin (IS) dựa vào nồng độ insulin, c-peptid và các chỉ số kháng insulin ở bệnh nhân (BN) ĐTĐTK. Đối tượng và phương pháp: dùng mô hình HOMA-2 để tính các chỉ số bao gồm: chức năng tế bào β (HOMA-β), chỉ số kháng insulin (HOMA-IR) và độ nhạy insulin (HOMA-S) ở 43 phụ nữ ĐTĐTK so sánh với 40 phụ nữ mang thai bình thường và 37 phụ nữ bình thường không mang thai. Kết quả: ở nhóm ĐTĐTK, nồng độ trung bình insulin, c-peptid cao hơn, tỷ lệ tăng insulin, c-peptid tương ứng 95,34% và 67,44%, đều cao hơn so với nhóm phụ nữ mang thai bình thường. Giá trị trung bình HOMA-β, HOMA-IR cao hơn; HOMA-S thấp hơn. Tỷ lệ giảm HOMA-β, HOMA-S, tăng HOMA-IR tương ứng 48,85%; 74,42% và 100,0% đều cao hơn so với chỉ số tương ứng ở phụ nữ mang thai bình thường. Kết luận: phụ nữ ĐTĐTK có biểu hiện tăng chỉ số kháng insulin và giảm độ nhạy insulin so với phụ nữ mang thai bình thường.

Nguồn: Tạp chí Y – Dược học Quân Sự (số 4 – 2017)