Mặc dù đã có những thay đổi lớn về cơ cấu kinh tế, lao động, nhưng đến nay Việt Nam vẫn còn trên 70% dân số sống ở nông thôn. Kinh nghiệm 25 năm đổi mới cho thấy nếu được quan tâm, đầu tư đúng mức, nông nghiệp sẽ là động lực nâng caao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Những thách thức của thế giới như dân số tăng nhanh, biến đổi khí hậu và biến động giá lương thực… cũng cho thấy nông nghiệp sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong tương lai. Đó là nhận định của TS Đặng Kim Sơn (Bộ NN-PTNT).
      Mặc dù nhu cầu tiêu dùng chung trên thế giới đang chững lại trong điều kiện khủng hoảng kinh tế toàn cầu nhưng về lâu dài, nông sản chất lượng cao, đảm bảo vệ sinh an toàn luôn có thị trường và giá cả tốt. Trong vài chục năm tới, thị trường trong nước và xuất khẩu đều có triển vọng tốt cho sản xuất nông nghiệp. Trong bối cảnh hội nhập ngày càng được đẩy mạnh, một khi sản xuất nông nghiệp chuyển sang hướng có giá trị gia tăng cao và chất lượng tốt thì cơ hội để Việt Nam liên kết với các doanh nghiệp và quốc gia khác để mở rộng thị trường nông sản là rất lớn.
        Đến năm 2015, AFTA sẽ phát huy hết tác dụng, hiệp định TPP đang đàm phán cũng sẽ mở ra những thời cơ mới. Các tiến bộ kỹ thuật được áp dụng ngày càng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp đem lại năng suất vật nuôi cây trồng và năng suất lao động ngày càng cao, mở ra khả năng chống chịu thích nghi tốt với các bất lợi của môi trường... sẽ là những “nguyên liệu” quan trọng để xây dựng một cơ cấu nông nghiệp hiện đại.
     Việc đương đầu với những khó khăn thách thức và khai thác các thời cơ thuận lợi trên gắn chặt với năng lực đổi mới cơ cấu ngành sản xuất nông nghiệp của Việt Nam ngay trong năm 2013 và các năm tới. Một mặt là triển vọng thay đổi tình hình một cách căn bản, chẳng những đối với ngành nông nghiệp và với cả nền kinh tế nước nhà, mặt khác nguy cơ bất ổn về chính trị - xã hội và suy thoái môi trường nếu ngành nông nghiệp tiếp tục giảm tăng trưởng.
      Bộ NN-PTNT đã chuẩn bị đề án tái cơ cấu ngành, theo tầm nhìn “tái cơ cấu nền kinh tế” của Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI. Bộ NN-PTNT đã đề xuất các định hướng tái cơ cấu ngành như sau:
     Chuyển từ sản xuất các nông sản có giá trị thấp và tiềm năng thị trường hẹp sang các sản phẩm có giá trị cao và tiềm năng thị trường lớn; chuyển từ tập trung đầu tư vào các công đoạn sản xuất sang đầu tư cả cho những khâu tạo giá trị gia tăng trong chuỗi giá trị sau thu hoạch; chuyển từ chỉ thúc đẩy sản xuất, kích cung sang hỗ trợ cầu; chuyển từ nông nghiệp thâm dụng tài nguyên sang nông nghiệp thâm dụng khoa học công nghệ, huy động tài nguyên con người; chuyển từ nông hộ tiểu nông sang phát triển kinh tế hợp tác, chuyên môn hóa cao, gắn kết cả ngành hàng tại các vùng chuyên canh.
      Mặt khác, nhanh chóng đưa các nguồn tài nguyên đang bị bỏ phí vào sản xuất nông nghiệp như đất ở các khu dự án công nghiệp thuộc dạng quy hoạch treo; khôi phục ngay các công trình thủy lợi tại các công trình thủy điện và khai khoáng không hiệu quả; huy động vật tư tồn kho (xi măng, sắt…) để xây dựng, phát triển giao thông nông thôn và thủy lợi nhỏ trong chương trình nông thôn mới…
      Tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức khoa học công nghệ nông nghiệp theo hướng tự chủ, tự chịu trách nhiệm; huy động sự tham gia của tất cả các thành phần kinh tế vào các hoạt động khoa học công nghệ nông nghiệp; phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hoạt động khuyến nông cho các tổ chức nông dân và doanh nghiệp, tăng kinh phí đầu tư cho khoa học công nghệ và khuyến nông, đẩy mạnh triển khai cơ chế đấu thầu các đề tài nghiên cứu.
      Đồng thời, tập trung đầu tư kết hợp cải tiến tổ chức, phát triển toàn diện bộ chuỗi ngành hàng (từ sản xuất, chế biến đến buôn bán) đối với những ngành có lợi thế như lúa gạo, cá da trơn ở ĐBSCL, cây công nghiệp ở Tây Nguyên,... tại các vùng chuyên canh sản xuất hàng hóa phục vụ xuất khẩu trọng điểm (theo mô hình cánh đồng mẫu lớn, cánh đồng liên kết,…). Ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng, hệ thống dịch vụ phục vụ sản xuất kinh doanh và hệ thống kho tàng, chế biến, vận chuyển, tiếp thị… nhằm nâng cao giá trị gia tăng và giảm giá thành nông sản.

      Ngoài ra, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm nhằm phát hiện kịp thời các loại bệnh dịch nguy hiểm, nâng cao năng lực dự báo khí tượng thủy văn nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu; hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường, làm cơ sở cho công tác điều hành và dự báo thị trường; tiến hành bảo hiểm sản xuất nông nghiệp; xử lý dứt điểm, cổ phần hóa và sắp xếp lại các doanh nghiệp nông lâm nghiệp nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng đất bằng cách làm rõ đối tượng quản lý và sử dụng có hiệu quả cao nhất…

Nguồn: "SGGP online", 18/12/2013