Chuyển đổi sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu
3:32 CH,14/07/2020

Những năm qua, cấp ủy, chính quyền và người dân các  tỉnh Nam Trung Bộ đã  triển khai nhiều giải pháp chuyển đổi sản xuất nông nghiệp để thích ứng với biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng khốc liệt, bảo đảm sinh kế cho người dân bền vững.

-         Hiệu quả từ những mô hình chuyển đổi

Khánh Hòa là một trong những địa phương  phải  chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Từ năm 2015, tỉnh Khánh Hòa xây dựng Đề án chuyển đổi cây trồng giai đoạn 2016 - 2020. Mục tiêu nhằm chuyển đổi cây trồng trên đất trồng lúa kém hiệu quả, đất lúa không chủ động nước sang cây trồng cạn, sử dụng ít nước tưới và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đồng thời, chuyển đổi cây hằng năm, cây lâu năm kém hiệu quả thành vùng chuyên canh cây ăn quả.

Tổng kinh phí hỗ trợ chuyển đổi hơn 48 tỷ đồng. Việc hỗ trợ người dân được tiến hành trên nhiều phương diện, bao gồm: cung cấp giống, cải tạo đất, cơ giới hóa, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, chuyển giao kỹ thuật…

Theo đó, tổng diện tích chuyển đổi cây trồng đến năm 2020 là 3.454 ha, trong đó chuyển đổi 2.444 ha đất lúa kém hiệu quả sang các cây trồng hằng năm khác. Đồng thời, chuyển đổi 1.010 ha đất trồng màu, trồng cây lâu năm kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao để xây dựng vùng chuyên canh cây ăn quả.

Theo số liệu của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Khánh Hòa, thực hiện đề án nói trên, nông dân toàn tỉnh đã chuyển đổi được gần 3.200 ha cây trồng. Tỉnh đang hình thành các vùng sản xuất tập trung như: cây lúa ở các huyện Vạn Ninh, Diên Khánh, thị xã Ninh Hòa; xoài Úc ở huyện Cam Lâm; sầu riêng, mía tím ở huyện Khánh Sơn; bưởi da xanh ở huyện Khánh Vĩnh; tỏi ở thị xã Ninh Hòa và huyện Vạn Ninh...

Dự án này đã và đang giúp hơn 30 hộ dân sống trong vùng nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tăng năng suất cây trồng, góp phần xóa đói, giảm nghèo, cải thiện cuộc sống cho phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo số liệu thống kê trong 5 năm (2016 - 2020), cây lạc có diện tích chuyển đổi trên đất lúa lớn nhất, với  5.675 ha. Các mô hình chuyển đổi trồng lạc có hiệu quả kinh tế cao hơn từ 20 - 24 triệu đồng/ha so với trồng lúa. Trồng lạc trên đất lúa còn có tác dụng cải tạo đất, hạn chế được sâu bệnh hại; tiết kiệm lượng nước tưới từ 40 - 50% so với trồng lúa, thích ứng với biến đổi khí hậu; cung cấp nguyên liệu để phát triển nghề ép dầu lạc.

Trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh phát triển mô hình trồng ngô sinh khối có hiệu quả kinh tế cao gấp ba lần so với trồng ngô lấy hạt; rút ngắn thời gian sinh trưởng từ 20 - 30 ngày so ngô hạt, tăng hệ số sử dụng đất; tiết kiệm nước tưới từ 40 - 60% so trồng lúa, hạn chế được rủi ro do thời tiết; giảm chi phí công chăm sóc, thuốc bảo vệ thực vật.

-         Chủ động, tích cực  chuyển đổi theo kế hoạch, quy hoạch

Ngành nông nghiệp tỉnh Phú Yên đã có kế hoạch giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến 2030: thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa 4.030 ha diện tích đất lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây hằng năm, cây lâu năm và trồng lúa kết hợp với nuôi trồng thủy sản trên đất trồng lúa. Trong đó giải pháp thực hiện bảo đảm sinh kế cho người dân trước diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu đối với lĩnh vực trồng trọt là cơ cấu lại phân bổ vốn đầu tư công, xã hội hóa của ngành theo hướng bảo đảm các nguyên tắc phân bổ, cơ cấu lại nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước. Khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển trồng trọt chế biến, liên kết sản xuất, tiêu thụ, xây dựng cánh đồng lớn, vùng nguyên liệu tập trung. Triển khai thực hiện các dự án về hạ tầng để đáp ứng yêu cầu sản xuất chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Đề nghị các địa phương chủ động và tích cực tuyên truyền, rà soát và tiếp tục chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chuyển mạnh đất lúa năng suất và hiệu quả thấp sang các cây trồng khác có thị trường và hiệu quả hơn theo kế hoạch của ngành nông nghiệp...

Theo đó, tỉnh Bình Định xây dựng kế hoạch và lồng ghép các mô hình khuyến nông, tập huấn, tuyên truyền về chuyển đổi cây trồng, mùa vụ; triển khai thực hiện các mô hình chuyển đổi cây trồng cạn trên đất lúa. Đối với sản xuất giống thủy sản, cần tiết kiệm nước, sử dụng nước giếng, tái sử dụng nước, hạn chế sản xuất đối tượng có giá trị thấp; đối với cá lồng hồ chứa cần thả giống lớn, mật độ thưa để rút ngắn thời gian nuôi; đối với nuôi tôm nước lợ cần tuân thủ lịch thời vụ nuôi tôm, giảm mật độ nuôi, tăng cường áp dụng các biện pháp an toàn sinh học. Xây dựng kế hoạch sản xuất ngay từ đầu năm; tính toán chuyển dịch thời vụ hợp lý; tổ chức sản xuất vụ hè ngay sau khi kết thúc vụ đông xuân; tổ chức sản xuất vụ thu sớm hơn để tiết kiệm nguồn nước, tránh hạn cuối vụ và chuyển mạnh sang cây trồng cạn. 

Ngoài việc tiếp tục chuyển đổi diện tích đất lúa sang các loại cây trồng phù hợp, với nhiều nét đặc thù địa lý, khí hậu, thủy văn, Khánh Hòa đang là một trong những trung tâm cung cấp giống cũng như nuôi trồng thủy, hải sản.

Phó Chi cục trưởng Thủy sản tỉnh Khánh Hòa Võ Khắc Én cho biết, cả tỉnh có 427 cơ sở chuyên sản xuất con giống thủy, hải sản, tổng sản lượng sản xuất hằng năm khoảng 9,5 tỷ con. Nghề sản xuất giống và nuôi trồng thủy sản tại Khánh Hòa đang phải đối mặt nhiều thách thức như: khí hậu, thời tiết diễn biến bất thường, dịch bệnh hoành hành. Bệnh tôm sữa ở tôm hùm là một thí dụ. Do chưa có thuốc đặc trị cho nên tôm bị bệnh là  chắc  chắn chết, gây thiệt hại rất lớn cho người nuôi.

Nhằm từng bước khắc phục tình trạng nêu trên, hạn chế rủi ro do nuôi tự phát, tỉnh Khánh Hòa quy hoạch các vùng nuôi, từng bước chuyển sang nuôi công nghiệp, hình thành các trang trại trên biển.

Mới đây, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III (Khánh Hòa) đã xây dựng thành công quy trình nuôi thương phẩm tôm hùm bông trong bể, cho ăn thức ăn công nghiệp. Mô hình này giúp giảm rủi ro như bão, lũ lụt, ô nhiễm môi trường.

Nguồn: Báo Nhân dân điện tử, ngày 12/7/2020.

Bản quyền thuộc Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.
Địa chỉ trụ sở chính: 24 Lý Thường Kiệt - Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội.
Tel: (84-04) 38249874 - 39342945 | Fax: (08-04) 38249874 | Email: techmart@vista.gov.vn