Theo Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam (Vicofa), thời gian qua, XK cà phê chế biến đã có giá trị kim ngạch cao hơn XK cà phê nhân. Trên cơ sở đó, ngành cà phê kỳ vọng tăng XK cà phê chế biến lên 30%/năm. Tuy nhiên, với đề xuất của Bộ Tài chính áp thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với cà phê hòa tan, liệu mục tiêu đó có bị "vỡ"?
Xuất khẩu khó tăng
Bộ Tài chính đang đề xuất đưa cà phê hòa tan đóng gói vào đối tượng chịu thuế TTĐB với phương án: Áp dụng mức thuế suất 10% hoặc 20% từ năm 2019. Theo đại diện Vicofa - trong đề án nâng cao năng lực cạnh tranh cho cà phê Việt Nam do hiệp hội trình Chính phủ, đặt mục tiêu nâng tỷ lệ cà phê chế biến từ 10% lên 20- 25% trong 5- 10 năm tới. Nhiều DN cũng đang đầu tư vào sản xuất, chế biến cà phê (cà phê rang xay và cà phê hòa tan). Vì vậy, việc đánh thuế TTĐB không chỉ đi ngược lại chủ trương phát triển bền vững của ngành cà phê, gây khó khăn cho XK mà còn dẫn đến hệ lụy là các DN sẽ không còn mặn mà đầu tư vào chế biến, xây dựng thương hiệu cho cà phê Việt Nam.
Thời gian qua, XK cà phê chế biến đang có bước tăng trưởng rất khả quan. Số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cho thấy, thị phần của cà phê hòa tan Việt Nam trên thị trường thế giới đã tăng mạnh trong 5 năm qua, từ 1,8% lên 9,1%.
Cà phê hòa tan của Việt Nam đã có mặt tại 40 quốc gia trên thế giới. Dù chỉ chiếm trên 3% tổng lượng XK cà phê, nhưng đã đạt khoảng 8% trong tổng kim ngạch và dự báo sẽ tăng trưởng trong nhiều năm tới.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, nếu chính thức áp thuế TTĐB, mục tiêu XK cà phê hòa tan những năm tiếp theo khó có thể hoàn thành kế hoạch.
Doanh nghiệp lo ngại
Theo đại diện Công ty TNHH MTV Cà phê Nguyên Huy Hùng, với đề xuất của Bộ Tài chính, DN sẽ phải tăng giá, trong khi giá cà phê hòa tan của các nước Đông Nam Á khá rẻ, DN XK trong nước sẽ khó cạnh tranh.
Đồng quan điểm, một số DN đang chuẩn bị đầu tư vào lĩnh vực chế biến cà phê hòa tan đóng gói khẳng định, sẽ không mạo hiểm đầu tư khi không thể cạnh tranh. Điều này khiến mục tiêu tăng XK cà phê chế biến của Việt Nam khó trở thành hiện thực, trong khi chủ trương nhà nước đang rất khuyến khích. Do vậy, đề nghị Bộ Tài chính xem xét lại việc điều chỉnh thuế đối với mặt hàng này.
Đại diện Vicofa cũng không đồng thuận với đề xuất tăng thuế TTĐB của Bộ Tài chính. Theo Vicofa, nếu buộc những sản phẩm này chịu thuế TTĐB chẳng khác nào triệt tiêu việc nâng cao chất lượng sản phẩm của DN, hạn chế DN đầu tư vào chế biến sâu, thêm giá trị gia tăng cho nông sản XK.
Thời gian qua, nhiều DN như: Nestlé, Trung Nguyên, Cà phê Ngon, Olam và Vinacafe đã đầu tư xây dựng thêm nhà máy mới sản xuất cà phê chế biến. Đặc biệt, Công ty Nestlé Việt Nam gần đây mới khánh thành và đưa vào hoạt động nhà máy chế biến cà phê hòa tan trị giá 80 triệu USD tại tỉnh Đồng Nai. Vì thế, Bộ Tài chính cần xem xét thấu đáo việc điều chỉnh thuế đối với mặt hàng này nhất là trong bối cảnh thị trường XK cà phê nhân của Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn, sụt giảm cả về lượng và giá.
Nguồn: Báo Công thương