Ở Việt Nam, hầu hết các cơ sở y tế đang sử dụng lò đốt để xử lý rác thải y tế nguy hại. Công nghệ đốt nhằm loại bỏ hoàn toàn các chất lây nhiễm có trong rác thải y tế thành khí CO2 và hơi nước qua việc đốt rác thải ở nhiệt độ khoảng 10000C. Việc xử lý đốt đảm bảo rác thải y tế hoàn toàn tiệt trùng và có thể giảm lượng rác thải tới 90%. Tuy nhiên công nghệ đốt lại tạo ra ô nhiễm thứ phát, đó là tạo ra tro bụi và phát thải ra dioxin và furan gây ung thư. Vì vậy, việc áp dụng các công nghệ không đốt để xử lý rác thải y tế lây nhiễm thay thế cho công nghệ đốt ở nước ta là rất cần thiết, phù hợp với xu hướng chung hiện nay trên thế giới, bảo vệ môi trường và sức khỏe con người và mang lại nhiều lợi ích về kinh tế vì chi phí đầu tư và vận hành rẻ hơn phương pháp đốt; không phát sinh ô nhiễm thứ phát, đặc biệt là dioxin và furan; không phát sinh tro xỉ độc hại chứa kim loại nặng; chất thải sau khi khử khuẩn được chôn lấp như chất thải sinh hoạt thông thường; kiểm soát chất lượng khử khuẩn thuận tiện và tính khả thi cao hơn so với việc kiểm soát khí thải lò đốt.
Để có thể tìm ra công nghệ không đốt thay thế công nghệ đốt xử lý rác thải y tế nguy hại hiện nay, KS.Nguyễn Văn Bình cùng nhóm các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Cơ khí đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo và đưa vào vận hành hệ thống xử lý rác thải y tế bằng phương pháp hấp nhiệt ướt năng suất từ 4000 đến 4500 kg rác/ngày”. Sau thời gian nghiên cứu, nhóm nghiên cứu đã chế tạo được:
* 01 nồi hấp xử lý rác thải y tế năng suất: 4.000-4.500 kg/ngày, Áp suất chân không: 350 –500 mmHg; Nhiệt độ khử trùng: ≥ 1350C; Đạt QCVN 55:2013/BTNMT ngày 31/12/2013 của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Công nghệ hấp khử trùng rác thải y tế bằng nhiệt ướt được chia thành 3 giai đoạn:
- Giai đoạn chuẩn bị: Bản chất của giai đoạn này là tạo chân không trong nồi hấp nhằm loại bỏ không khí và các chất lỏng có trong nồi hấp và rác thải để hơi nước bão hòa dễ xâm nhập vào bên trong khối rác thải, khi đó khối rác thải nhanh chóng đạt đến nhiệt độ khử trùng.
- Giai đoạn khử trùng: Nạp hơi nước bão hòa vào nồi hấp đến nhiệt độ khử
trùng và duy trì nhiệt độ khử trùng trong suốt thời gian khử trùng.
- Giai đoạn giảm áp suất và làm khô rác thải: Kết thúc giai đoạn khử trùng,
giảm áp suất trong nồi hấp và hút chân không để làm khô rác thải, khi nồi hấp đạt áp suất an toàn, tiến hành mở cửa để lấy rác ra khỏi nồi hấp.
Đây là công nghệ hoàn toàn tự động, được điều khiển và kiểm soát bằng lập trình PLC, lịch sử chu trình hấp được lưu trữ và sao lưu trên máy in.
* 01 nồi hơi năng suất hơi 800kg hơi/h, áp suất làm việc: 7 Bar. Xuất phát từ điều khiện thực tế trên, nhóm đề tài đã lựa chọn hệ thống điều khiển nồi hơi bằng lập trình PLC (thiết bị tiêu chuẩn và có sẵn trên thị trường) và sử dụng Sensor áp suất để điều khiển, rơ le áp suất để giới hạn áp suất lớn nhất của nồi hơi. Mặt khác, để bù tổn thất áp suất của nồi hơi, lập trình PLC cho phép kiểm soát số lần đóng/ngắt các điện trở, điều này nâng cao tuổi thọ cho các khí cụ điện và điện trở.
Sản phẩm của đề tài được lắp đặt và khảo nghiệm tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 (Urenco 13), và đã được Bộ Tài nguyên Môi trường cho phép vận hành thử nghiệm theo công văn số 6524/BTNMT-TCM ngày 18 tháng 11 năm 2020. Trong quá trình vận hành thử nghiệm, Viện vệ sinh dịch tễ trung ương tiến hành đặt mẫu và xét nghiệm vi sinh, 100% mẫu đạt kết quả. Hiện tại sản phẩm của đề tài đang vận hành thương mại tại Urenco 13 (cơ sở xử lý chất thải y tế lây nhiễm tại số 60B Nhuệ Giang, phường Tây Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội).
So với sản phẩm nhập khẩu của GK-MOSS Mỹ hiện nay, sản phẩm của đề tài có mức chất lượng tương đương mà giá thành lại rẻ hơn rất nhiều.
Nguồn: Báo cáo kết quả nghiên cứu (Mã số: 076.19.ĐT.BO/HĐKHCN) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.