Sacha Inchi (Plukenetia volubilis L) hay còn được gọi là Peanut Inca, Inca Inchi, Inca nuts là loại thực vật thuộc họ Euphorbiaceae (Thầu dầu) có nguồn gốc từ vùng rừng Amazon gồm 19 loài, phân bố từ Bolivia tới Mexico, phổ biến nhất trong các khu vực Amazon của Peru, Ecuador và Colombia. Trong đó, 12 loài phân bố chủ yếu ở Nam và Trung Mỹ, 7 loài còn lại phân bố ở các khu vực khác trên thế giới.Cây sacha inchi được du nhập vào Việt Nam từ năm 2012 và được gọi ngắn gọn là cây Sachi.

Tháng 5/2018, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN tiến hành trồng 700m2với 156 cây Sacha inchi tại Trung tâm theo quy mô thực hiện của đề tài “Nghiên cứu khả năng thích ứng của cây dược liệu Sacha inchi trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc”.

Qua thực tế trồng tại trung tâm, cây Sacha inchi sau 5 tháng trồng bắt đầu ra hoa, trên cây lúc nào cũng có nụ, có hoa nở, có quá trình thụ phấn, đậu quả và quả chín đan xen nhau. Thời gian ra quả tập trung từ tháng 11 và bắt đầu chín vào tháng 1-3 năm sau, lúc đó sẽ tiến hành thu hoạch quả Sacha inchi. Khi quả chuyển sang màu nâu, tách vỏ ngoài, quả khô cứng thì tiến hành thu hoạch những quả vẫn còn trên cây. Không hái quả xanh, chưa khô, chưa tách vỏ, quả  mốc, quả đã rụng vì ảnh hưởng đến chất lượng của hạt. Định kỳ thu hoạch quả Sacha inchi 1 lần/tuần. Uớc tính, năng suất năm đầu tiên, 1ha cây Sacha inchi cho sản lượng khoảng 1 tấn quả.

Hiện nay có nhiều phương pháp sấy khô quả Sacha inchi như: Phơi quả Sacha inchi dưới ánh nắng mặt trời, sấy khô bằng các phương pháp sấy lạnh hoặc sấy nóng. Do thời gian thu hoạch quả Sacha inchi từ tháng 1 đến tháng 3, thời gian này ở miền Bắc nhiệt độ thấp, ít nắng, độ ẩm không khí cao do đó nếu phơi quả Sacha inchi dưới ánh nắng mặt trời thì quả Sacha inchi rất dễ bị mốc, hỏng ảnh hưởng đến chất lượng và màu sắc của hạt.

Tại Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN Vĩnh Phúc tiến hành sấy quả Sacha inchi bằng phương pháp sấy nóng. Quả Sacha inchi thu hoạch xong sẽ được xếp vào các khay của tủ sấy, sau đó tiến hành cài đặt chế độ sấy (Nhiệt độ: 40 - 55oC, thời gian 10 giờ, độ ẩm: 10-15%).

Quả Sacha inchi sau khi sấy xong có thể tách vỏ quả để lấy hạt hoặc bảo quản quả trong bao dứa, để trong kho thoáng khí, tránh ẩm mốc. Không nên để lẫn những quả thu hoạch từ trước với những quả mới thu hoạch. Tùy từng mục đích sử dụng chúng ta tiến hành sơ chế quả Sacha inchi tách bỏ vỏ quả lấy hạt để rang, ép dầu hoặc tách lớp vỏ của hạt lấy nhân để chế biến thành nhiều các sản phẩm như hạt Sacha inchi bọc sôcôla, hạt Sacha inchi rang muối…

Nguồn: Sở KH&CN Vĩnh Phúc