Cây Bí kỳ nam là một trong những loài dược liệu quý, với hình thức sống cộng sinh đặc biệt với loài kiến. Tên gọi của cây xuất phát từ nguồn gốc chữ Hy Lạp “hydnon“ nghĩa là “củ” và “phyton” là “cây” thể hiện hình dạng của cây phình to ở củ. Bí kỳ nam thường mọc hoang ở những vùng rừng thưa trên các bình nguyên, trung nguyên tại các tỉnh phía Nam Việt Nam, thường phân bố ở vùng Tây Nguyên và các tỉnh Tây Nam Bộ (An Giang, Kiên Giang...). Từ xưa, dân gian đã dùng Bí kỳ nam chữa viêm gan, vàng da, đau nhức gân xương, bong gân, thấp khớp, đau bụng, tiêu chảy… Tuy nhiên đến nay chưa có nhiều nghiên cứu về thành phần hóa học và chứng minh tác dụng dược lý của loài dược liệu này một cách khoa học.
Trên tinh thần đó, Hội đồng KH&CN tỉnh Kiên Giang thống nhất chọn Bệnh viện Bình An tỉnh Kiên Giang chủ trì thực hiện đề tài và ThS.DS Mai Nguyễn Ngọc Trác làm chủ nhiệm. Sau thời gian nghiên cứu, vừa qua tại Phòng họp Sở KH&CN tỉnh Kiên Giang đã diễn ra cuộc họp Hội đồng KH&CN chuyên ngành cấp tỉnh đánh giá, nghiệm thu đề tài nêu trên.
Mục tiêu và nội dung chính của đề tài là: Khảo sát, thu thập mẫu cây dược liệu Bí kỳ nam; Phân tích thành phần hóa học, xác định một số hóa dược chính, chiết xuất cao dược liệu toàn phần và khảo sát hoạt tính chống oxy hóa in vitro của cao chiết; Sản xuất thử nghiệm cao thuốc Bí kỳ nam. Bên cạnh đó nghiên cứu sản xuất thêm thuốc dạng viên nang từ dược liệu Bí kỳ nam theo quy mô phòng thí nghiệm.
Kết quả nghiên cứu của đề tài: (i) Đã thu thập thu thập mẫu và mô tả đặc điểm dược liệu cây Bí kỳ nam; (ii) Đã khảo sát sơ bộ thành phần hóa học, chiết xuất cao toàn phần, khảo sát hoạt tính chống oxy hóa in vitro của dược liệu Bí ký nam, đồng thời chiết xuất và xác định một số hóa dược chính từ cao Bí kỳ nam; (iii) Đã xây dựng 2 quy trình sản xuất cao thuốc và thuốc viên nang từ dược liệu Bí kỳ nam; (iv) Đề tài đã góp phần tham gia đào tạo 1 Tiến sĩ ngành dược lý - dược lâm sàng (đề tài là một phần trong nội dung luận án tiến sĩ).
Tại buổi họp các thành viên Hội đồng đánh giá rất cao kết quả đạt được, và sự nỗ lực cố gắng của nhóm thực hiện đề tài. Thay mặt Hội đồng, TS Nguyễn Xuân Niệm kết luận: Đề tài đã triển khai đầy đủ các nội dung nghiên cứu, đáp ứng được mục tiêu đề ra.Tuy nhiên để báo cáo hoàn thiện hơn, chủ nhiệm đề tài cần bổ sung, chỉnh sửa một số nội dung như: Hình thức: Bổ sung đầy đủ các từ viết tắt trong báo cáo vào danh mục các từ viết tắt; cần sử dụng Table/Heading rows repeat cho các bảng dài; bổ sung thời gian và địa điểm tạo bảng và hình. Tổng quan tài liệu: Bố cục lại phần tổng quan theo các mục tiêu nghiên cứu của đề tài, lược bỏ những nội dung trùng lắp. Kết luận và kiến nghị: Cần nêu thêm một số chi tiết của kết quả nghiên cứu vào phần kết luận; nêu rõ tên các đơn vị hoặc tổ chức cần kiến nghị.
Hội đồng đánh giá cao kết quả nghiên cứu và thống nhất cho nghiệm thu đề tài với kết quả A (Xuất sắc).
Nguồn: Sở KH&CN Kiên Giang