Sông Lô là một huyện miền núi, có diện tích đất nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản là 10.446,94ha, sản xuất nông nghiệp là nguồn thu nhập chính của người nông dân. Trong đó, ngành chăn nuôi của huyện đã có bước chuyển biến tích cực, khẳng định vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Cơ cấu kinh tế nội bộ ngành nông nghiệp chuyển dịch theo hướng tích cực, tỷ trọng trồng trọt giảm, tỷ trọng chăn nuôi tăng. Vì vậy việc đẩy mạnh phát triển chăn nuôi có vị trí đặc biệt quan trọng trong sản xuất nông nghiệp.

Để tận dụng lợi thế của đất rừng, tạo công ăn việc làm cho người nông dân tăng thu nhập, cải thiện đời sống và tạo ra sản phẩm có chất lượng cung cấp cho thị trường, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Sông Lô thực hiện đề tài “Xây dựng mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm dưới tán rừng trên địa bàn huyện Sông Lô” trong 2 năm 2016 và 2017. Mô hình thực nghiệm tại thôn Thanh Tú, xã Đồng Quế, với 2 hộ gia đình tham gia. Mỗi hộ chăn nuôi 5 lợn nái sinh sản/2 năm và 400 con gà thịt/2 năm.

Theo dõi mô hình chăn nuôi lợn nái sinh sản cho thấy, các cá thể lợn làm quen với môi trường nuôi dễ dàng. Tình hình ăn uống, vận động ở trong chuồng tốt do thức ăn cũng không khác so với trước ở trại nuôi, ở điều kiện môi trường bán hoang dã, lợn vận động nhanh nhẹn. Do được tiêm phòng đầy đủ nên không có bệnh tật, lợn chết xảy ra. Tính đến ngày 15/2/2017, toàn bộ lợn nái đã đẻ được 2 lứa với tổng số là 169 con (lần 1 là 85 con, xuất chuồng 81 con, chết 4 con, lần 2 là 84 con từ 1 đến 3 tháng tuổi). Về hiệu quả kinh tế, mỗi năm sẽ có 120 con lợn thương phẩm, thu được 386 triệu đồng, trừ chi phí đi lãi thu được là 135 triệu đồng.

Với mô hình nuôi gà dưới tán rừng, các cá thể gà con làm quen với môi trường mới tốt. Gà được tiêm phòng và chăn nuôi đúng theo quy trình nên khỏe mạnh, vận động tốt. Do sử dụng cả thức ăn tự nhiên, và vận động nhiều hơn nên trọng lượng gà tăng chậm hơn, thời gian nuôi kéo dài 3-4 tháng mới giết thịt được, đẻ trứng ít nhưng chi phí thức ăn và thuốc thú y cho một đơn vị sản phẩm lại thấp cho nên đem lại hiệu quả kinh tế cao. Ngoài ra, gà nuôi dưới tán rừng thường có lông màu, da vàng, chân mỏ vàng, thịt chắc và thơm ngon, trứng có lòng đỏ đậm nên người tiêu dùng rất ưa chuộng. Về hiệu quả kinh tế, qua tổng hợp kết quả thực hiện mô hình chăn nuôi gà thịt dưới tán rừng cho thấy, gà ít bị nhiễm bệnh và cho tỷ lệ sống cao (97%). Tốc độ tăng trọng trung bình sau 20 tuần tuổi gà đạt trọng lượng 2kg/con. Với quy mô chăn nuôi 400 con gà sau thời gian nuôi 20 tuần cho lợi nhuận 2 hộ năm 2016 trên 25 triệu đồng, năm 2017 gần 17 triệu đồng (do giá bán thấp hơn năm 2016 là 5.000đ), trung bình cao hơn so với gà nuôi công nghiệp là 11 triệu đồng.

Khi thực hiện mô hình, nông hộ có thể tận dụng thời gian nhàn rỗi, kết hợp giữa làm vườn và chăn nuôi sẽ tận dụng được nguồn phụ phẩm trong chăn nuôi để bón cây, tăng hiệu quả sử dụng trên một diện tích đất canh tác, góp phần tăng thêm thu nhập cho nông hộ. Đây là một hướng đi tiềm năng, cần được nhân rộng nhằm tận dụng nguồn đất rừng, tạo ra sản phẩm sạch, tạo việc làm cho nguồn lao động nông nhàn tại địa phương. Tuy nhiên cần phải có sự kết hợp của nhà nước và doanh nghiệp chung tay xây dựng và phát triển thương hiệu theo chuỗi sản phẩm để phát triển một cách bền vững.

Nguồn: Sở KH&CN Vĩnh Phúc