Sáng 26/7, Trường Đại học Phú Xuân đã tổ chức tọa đàm “Giáo dục đại học – các vấn đề thiết yếu”, mở màn cho chuỗi sinh hoạt học thuật nhiều kỳ hướng tới chủ đề chung “Giáo dục Việt Nam - đích đến và con đường đi”.

Đây là chuỗi hoạt động dự kiến được tổ chức hàng tháng nhằm tạo cơ hội cho các nhà giáo dục, các nhà quản lý trong và ngoài nước gặp gỡ, trao đổi những ý kiến đóng góp thiết thực, góp phần thúc đẩy quá trình đổi mới và phát triển giáo dục đại học Việt Nam.

Ba diễn giả chính của tọa đàm lần này là PGS.TS Lê Anh Vinh - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, TS. Phạm Hùng Hiệp - chuyên gia giáo dục đại học, ThS. Dương Trọng Tấn - chuyên gia Agile.

Bàn về “Giáo dục đại học và định hướng phát triển cho đại học Việt Nam trong bối cảnh giáo dục đại học”, theo TS. Phạm Hùng Hiệp, từ mô hình giáo dục đại học của Trow đến kinh nghiệm thế giới cho thấy thế giới đang tồn phát triển giáo dục đại học tương ứng với 3 “hệ sinh thái”: đại học tinh hoa, đại học đại chúng và đại học phổ cập. Trong đó, mô hình trước đây là mô hình “tinh hoa” với chức năng của trường đại học định hình tầng lớp quản lý, chuẩn bị lực lượng tinh hoa, giảng dạy theo hình thức 1-1 hoặc theo lớp. Năm 2018, với tỷ lệ thanh niên học đại học vào khoảng 30%, Việt Nam đang ở giai đoạn bản lề, ở mức giữa của giáo dục đại học đại chúng.

Cũng theo TS. Hiệp, tại Việt Nam, sự chuyển dịch từ “tinh hoa” sang “đại chúng” mới chỉ thể hiện qua số lượng người học, trong khi quan điểm quản lý nhà nước, các trường đại học, đội ngũ giảng viên và người học vẫn phần nhiều nặng về “tinh hoa” (quản lý nhà nước nặng về tiền kiểm; tuyển lựa người học hoàn toàn dựa vào tiêu chí học thuật, đánh giá để tìm người giỏi nhất thay vì tìm người phù hợp nhất...) bởi vậy các chuyển dịch theo hướng “đại chúng” chậm và không hiệu quả.

Trong khi đó, TS. Lê Anh Vinh cho biết, cuộc cách mạng 4.0 đang đặt ra những thách thức cho nền giáo dục phải đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao nếu muốn không bị “đào thải” và thay thế bởi máy móc. Thách thức đó đòi hỏi thế hệ trẻ, ngoài kiến thức, phải có khả năng xử lý những vấn đề phức tạp, biết quản lý rủi ro, biết đặt mục tiêu và có tư duy cởi mở. Đồng thời, trường đại học phải là nơi dạy cho sinh viên hiểu biết, năng lực phản biện, tinh thần kinh doanh để thích ứng với sự đa dạng văn hóa.

“Những vấn đề thiết yếu cho giáo dục đại học, bao gồm gắn việc dạy và học với thực hành, tăng cường công nghệ và ngoại ngữ, đa dạng hóa lộ trình giáo dục, mở rộng của trường đại học, đặc biệt biến trường đại học trở thành trung tâm học tập suốt đời.” – TS. Lê Anh Vinh chia sẻ.

Là một trong những diễn giả có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực đào tạo, ông Dương Trọng Tấn chia sẻ từ góc độ phối hợp cơ sở đào tạo và doanh nghiệp bởi lẽ việc thúc đẩy hợp tác giữa nhà trường với doanh nghiệp đã và đang là vấn đề được quan tâm đặc biệt ở nhiều nước trên thế giới. Sự đòi hỏi và tác động của nền kinh tế tri thức khiến mối quan hệ này có những chuyển biến mạnh mẽ.

Hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp cần được nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác nhau. Doanh nghiệp có thể được coi như “khách hàng” của nhà trường trong việc tuyển dụng sinh viên, áp dụng các sáng chế hay kết quả nghiên cứu của nhà trường, yêu cầu đào tạo nâng cao tay nghề và kiến thức của nhân viên.

Ở chiều ngược lại, trường đại học trên thế giới mời các chuyên gia có kinh nghiệm tham gia vào giảng dạy hoặc quản lý nhà trường, hoặc thuê các thiết bị kỹ thuật tiên tiến của doanh nghiệp để làm nghiên cứu.

Muốn thực hiện điều đó, nhà trường và doanh nghiệp cần có “lòng tin” ở đối tác, gia tăng sự tiếp xúc với nhiều cấp độ, đồng thời có cam kết rõ ràng giữa hai bên. Về lâu dài, cả trường đại học, doanh nghiệp và nhà nước cần có những chiến lược để thích nghi với sự phát triển của mô hình đào tạo trên thế giới, từ các mô hình cũ như Đại học nghiên cứu (Research university) sang việc có thêm nhiều mô hình mới như Đại học doanh nghiệp (Entrepreneurial university), nơi sự sáng tạo và hành động thực tiễn được đặt song hành để hướng tới một kết quả tối ưu trong nghiên cứu và đào tạo nguồn nhân lực cho tương lai.

Nguồn: Báo khoa học phát triển