Dự án “Tăng cường mạng lưới quan sát động đất phục vụ công tác báo tin động đất và cảnh báo sóng thần ở Việt Nam” được triển khai thực hiện từ năm 2008, đã kết thúc năm 2017 với tổng số "30 trạm dải rộng" trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam. Hiện nay, 30 trạm địa chấn của mạng trạm địa chấn Quốc gia nêu trên đã đi vào hoạt động. Cho đến năm 2015 chưa có nghiên cứu nào đánh giá về hiệu quả ghi động đất của các trạm địa chấn nêu trên, do đó độ chính xác của các tham số chấn tiêu động đất được xác định theo băng ghi từ hệ thống trạm này cũng chưa được làm rõ. Vì vậy, đánh giá tính hiệu quả của hệ thống trạm quan sát địa chấn Việt Nam và đề xuất các giải pháp nâng cao độ chính xác trong việc xác định các tham số chấn tiêu động đất là nhiệm vụ rất quan trọng và cần thiết trong thực tế địa chấn, cũng như làm cơ sở thẩm định, nghiệm thu các kết quả và sản phẩm của Dự án “Tăng cường mạng lưới quan sát động đất phục vụ công tác báo tin động đất và cảnh báo sóng thần ở Việt Nam”.

Nhận thấy được những nhu cầu cấp thiết trên, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã giao cho Viện Vật lý địa cầu chủ trì đề tài: “Đánh giá tính hiệu quả của hệ thống trạm quan sát địa chấn Việt Nam trên cơ sở tính toán sai số trong việc xác định các tham số cơ bản của chấn tiêu động đất”, mã số VAST05.03/16-17. Đề tài được thực hiện trong 2 năm từ 01/2016 đến tháng 12/2017, do ThS. Phùng Thị Thu Hằng làm chủ nhiệm. Các thành viên tham gia chính gồm: TSKH. Ngô Thị Lư, GS. TSKH. Burmin V.Yu., TS. Nguyễn Hữu Tuyên, NCS. Vũ Thị Hoãn, Trần Việt Phương, Nguyễn Quang, Hà Thị Giang, Lê Quang Khôi. Đề tài có sự hợp tác quốc tế cùng các chuyên gia của Viện Vật lý Trái đất, Viện Hàn lâm Khoa học Nga.

Từ quan điểm cực tiểu hóa sai số trong việc xác định các tham số chấn tiêu động đất, hệ thống trạm quan sát địa chấn với một số lượng trạm địa chấn cho trước được gọi là tối ưu khi sai số trong việc xác định các tham số chấn tiêu động đất là cực tiểu. Do đó, trong đề tài này, trên cơ sở tính toán sai số xác định các tham số cơ bản của chấn tiêu động đất, tập thể tác giả đã tiến hành đánh giá tính hiệu quả của hệ thống quan sát địa chấn của Việt Nam nhằm tìm giải đáp cho câu hỏi “mạng lưới trạm quan sát được tăng cường có đáp ứng được các mục tiêu và yêu cầu đã đặt ra không? Ví dụ, mạng lưới này có ghi được động đất với magnitude M ≥ 3,5 trên toàn lãnh thổ Việt Nam không? Từ băng ghi của mạng trạm này có thể xác định chính xác các tham số chấn tiêu động đất không và với sai số tối thiểu là bao nhiêu...v.v ?

Đề tài đã tiến hành đánh giá mức magnitude cực tiểu, tính toán sai số xác định độ sâu chấn tiêu và tọa độ chấn tâm động đất theo 2 phương án đối với hệ thống 30 trạm địa chấn hiện có và hệ thống trạm bổ sung gồm 36 trạm khi sử dụng cùng 1 mô hình lát vận tốc truyền sóng địa chấn trong vỏ Trái đất.

Các kết quả nghiên cứu chính của đề tài:

Sơ đồ phân bố các giá trị magnitude cực tiểu (Mmin) mà hệ thống trạm địa chấn Việt Nam cho phép ghi được trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Sơ đồ phân bố các giá trị sai số xác định độ sâu chấn tiêu động đất (∆h)(km) mà hệ thống trạm địa chấn Việt Nam cho phép ghi được trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Sơ đồ phân bố các giá trị sai số xác định tọa độ chấn tâm động đất (∆φ)(km) theo vĩ độ (0N) mà hệ thống trạm địa chấn cho phép ghi được trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Sơ đồ phân bố các giá trị sai số xác định tọa độ chấn tâm động đất (∆λ)(km) theo kinh độ (0E) mà hệ thống trạm địa chấn cho phép ghi được trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Bổ sung tối ưu một số điểm đặt trạm cho khu vực miền Trung và miền Nam Việt Nam.

Đề tài đã công bố 2 bài báo: 1 bài tại tạp chí chuyên ngành có uy tín tại Liên bang Nga và 1 bài tại tạp chí “Các khoa học Trái đất” của Việt Nam, cụ thể:

1. Estimation of the efficiency of the new seismic network in Vietnam. V.Yu. Burmin, Ngo Thi Lu, Phung Thi Thu Hang, Le Quang Khoi. Seismicheskie Pribory, ISSN: 0131-6230, eISSN: 2312-6965. 2017. Т. 53, № 3, с.74-86. Seismic Instruments, ISSN: 0747-9239 (Print) 1934-7871 (Online).

2. Estimation of errors in determination of main parameters of earthquake hypocenter, recorded by the national seismic network of Vietnam. Ngo Thi Lu, Burmin V. Yu., Phung Thi Thu Hang, Vu Thi Hoan, Ha Thi Giang. Vietnam Journal of Earth Sciences. Received 8 June 2017. Accepted 26 October 2017.

Ngoài ra đề tài cũng đã hỗ trợ NCS Vũ Thị Hoãn sử dụng số liệu của đề tài để làm luận án tiến sĩ. Đề tài được Hội đồng nghiệm thu cấp Viện Hàn lâm KHCNVN nghiệm thu đạt loại Khá ngày 10/05/2018.

Nguồn tin: Th.S. Phùng Thị Thu Hằng - Viện Vật lý địa cầu